«ΘΕΛΟΥΜΕ ΨΩΜΙ, ΑΛΛΑ ΘΕΛΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ!»

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΔΡΟΜΟΣ της Αριστεράς,

13.03.2010

     Το Γενάρη του 2010 η Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης πρόβαλε την ταινία μιας καλλιτεχνικής κολεκτίβας υπό τον Μπρεχτ με τίτλο Kuhle Wampe – Σε ποιον ανήκει ο κόσμος (1931-32). Η ταινία απεικονίζει μια «φέτα ζωής» της Βερολινέζικης εργατικής τάξης σε μια Γερμανία 5.000.000 ανέργων. Ταυτόχρονα αποτελεί ένα μοναδικό ντοκουμέντο, μήνες πριν τη ναζιστική λαίλαπα, του ερασιτεχνικού κινήματος για τον πολιτισμό και τον ελεύθερο χρόνο των νέων εργατών κι εργατριών στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης: 500.000 τραγουδιστές, 10.000 ηθοποιοί και 1.250.000 αθλητές. Με χρηματοδότηση «από τις δεκάρες της στέρησης» άνεργων και άστεγων.

  Μέσα Φλεβάρη 2010 στο χώρο πολιτισμού «Πεζόδρομος Καμπάνη Δύο» προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ Εl Systema. Αναφέρεται στο μουσικό κίνημα «Παίζουμε και αγωνιζόμαστε!», που ξεκίνησε 35 χρόνια πριν ο μαέστρος Αμπρέ σε φτωχογειτονιές του Καράκας. Με αποτέλεσμα, σήμερα η Βενεζουέλα να διαθέτει χιλιάδες ορχήστρες συμφωνικής μουσικής με συμμετοχή 240.000 βιρτουόζων φτωχόπαιδων και ορισμένους από τους καλύτερους μουσικούς στον κόσμο. Ένα πείραμα, με το οποίο λες και το παρελθόν της ρωσικής/σοβιετικής πρωτοπορίας επιστρέφει στο μέλλον: Οι παγωμένοι χειμώνες του 1919-1920-1921-1922, που έλειπαν τα πάντα - φαί, θέρμανση, χαρτί, φιλμ - και περίσσευε μόνο η ελευθερία και η ανάγκη να εκφραστεί με επαναστατικό τρόπο η ανθρώπινη δημιουργικότητα. Για πρώτη φορά όχι μόνο εκρηκτικά αλλά και μαζικά, με εκατομμύρια να συνωστίζονται σε παγωμένες αίθουσες θεάτρων, εκθέσεων και βραδιών ποίησης, λαχταρώντας ένα πιάτο φαί, συγκίνηση, απόλαυση και απαντήσεις.

      Την τελευταία Κυριακή του Φλεβάρη 2010 η Κινηματογραφική Λέσχη του Πανεπιστημίου Κρήτης πρόβαλε στο Ηράκλειο την ταινία του Τιμ Ρόμπινς Οι αντάρτες του Μπροντγουέι με θέμα ένα ξεχασμένο ιστορικό πείραμα: Την άνοδο και πτώση (1935-1939, υπό τις κατηγορίες της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών για «διείσδυση κομμουνιστικών ιδεών») του Ομοσπονδιακού Θεατρικού Project του New Deal. Χάρη σε αυτό βρήκαν δουλειά εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι καλλιτέχνες και εργάτες-τεχνικοί του θεάτρου. Αλλά και ήρθαν σε επαφή με το θέατρο 25.000.000 Αμερικανοί, οι περισσότεροι για πρώτη φορά στη ζωή τους, τη χειρότερη περίοδο της μεγάλης κρίσης.

    Σήμερα που η νεοφιλελεύθερη λαίλαπα επιχειρεί ν’ αφαιρέσει από τους εργαζόμενους ό,τι έχει απομείνει από τις κατακτήσεις ενάμισι αιώνα αγώνων του εργατικού κινήματος, να πατήσουμε στην εμπειρία του παρελθόντος: Στις πιο δύσκολες στιγμές, όπως τονίζει και το παλιό αμερικάνικο τραγούδι γυναικών απεργών, οι εργαζόμενοι δεν χρειάζονται μόνο ψωμί, αλλά και τριαντάφυλλα.

Μια εμπειρία επίσης δική μας: Η νεολαία αγκάλιασε την ΕΠΟΝ – δημιουργημένη, λίγο μετά το φοβερό χειμώνα πείνας 1941-42, με το σύνθημα «πολεμάμε και τραγουδάμε».

    Στο φετινό Γερμανικό καρναβάλι πόλεις, στις οποίες καταρρέει ο πολιτιστικός ιστός, διαδήλωσαν με σύνθημα «Θέλουμε να πηγαίνουμε θέατρο». Και όσοι παλεύουν ν’ ανατραπεί η νομοθεσία Hartz IV που περιέκοψε την «κοινωνική προστασία» για κάθε παιδί έως 13 χρονών με γονείς μακροχρόνια άνεργους σε 207 ευρώ το μήνα, δεν επικαλούνται μόνο τις ανεπαρκείς θερμίδες, αλλά κι ότι δεν προβλέπεται ο κινηματογράφος, ενώ συμπεριλαμβάνονται μόλις 0,75 ευρώ τη μέρα για «εξωσχολικές δραστηριότητες μουσικής και αθλητισμού».

    Στην Ελλάδα, όπου η «κοινωνική προστασία» παραπέμπει τις μακροχρόνια άνεργες οικογένειες σε δημοτικο-εκκλησιαστικά συσσίτια, επιχειρείται από τις Βρυξέλλες με πλήρη αποδοχή της κυβέρνησης η βίαιη ισόβια υποβάθμιση της ζωής της μεγάλης πλειοψηφίας των εργαζόμενων - ως «υπόδειγμα» για το ευρωπαϊκό μέλλον. Σ΄ αυτές τις συνθήκες τα κόμματα της αριστεράς κι ό,τι έχει απομείνει από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και άλλες συλλογικότητες καλούνται ν΄ αποδείξουν στις διεκδικήσεις τους ότι έχουν αφομοιώσει το ιστορικό μάθημα: «Ουκ επ’ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος.» Οι διανοούμενοι και καλλιτέχνες είναι πάλι καιρός να κατέβουν από το γυάλινο πύργο τους (όσοι κατάφεραν να κλειστούν σ΄ έναν τέτοιο) και να φροντίσουν για τη διάσωση όχι μόνο του προσωπικού τους έργου, αλλά και των συλλογικότερων αναγκών για δημιουργία και αισθητική απόλαυση.

  Το νέο κύμα της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής λαίλαπας σημαίνει: Χωρίς πολιτιστική επανάσταση, δε θα υπάρχει ούτε αριστερά ούτε «πολιτισμένη», έστω κι έτσι όπως την ξέραμε, κοινωνία στο μέλλον.