«ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΔΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ»

Για μια συνέντευξη του Όσκαρ Λαφοντέν (Μέρος ΙΙ)

Δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ την Τρίτη, 09.03.2010

Το Σάββατο, 13.02.2010, στην ημερήσια εφημερίδα της γερμανικής αριστεράς Νόιες Ντόιτσλαντ δημοσιεύτηκε συνέντευξη της σύνταξης της με τον Πρόεδρο του κόμματος Die Linke (D.L.) Όσκαρ Λαφοντέν: Η πρώτη συνέντευξη του από τις γερμανικές εκλογές και τη λεγόμενη «διαμάχη για τα πρόσωπα»*, στα γεγονότα της οποίας αναφέρεται το άρθρο μου «Ποιος φοβάται τον Όσκαρ Λαφοντέν;» (Αυγή της Κυριακής, 31.01.2010)

Στο προηγούμενο φύλλο παρουσιάστηκαν τα δύο πρώτα θέματα της συνέντευξης: Οι τάσεις της κυβερνητικής πολιτικής στη Γερμανία και η διάταξη των κομμάτων σήμερα. Και η - όχι καλή - μετεκλογική κατάσταση του D.L., που παραμένει βυθισμένο σε κρίση.

Δημοσιογραφία «καμπάνιας» και κυβερνητική συμμετοχή

Όταν του ζητούν να διευκρινίσει σε ποιους μέσα στο κόμμα απευθυνόταν η αποστροφή της ομιλίας του στην Πρωτοχρονιάτικη γιορτή στο Ζάαρ ότι ένα αριστερό κόμμα δεν μπορεί ν΄ αλλάξει την πολιτική και την κοινωνία μόνο με τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση, ο Λαφοντέν υποστηρίζει ότι απευθυνόταν πριν απ’ όλα στη λεγόμενη δημοσιογραφία «καμπάνιας» [σ.σ.: ενάντια στο D.L., την αριστερά και την αριστερή πολιτική]: H οποία ωστόσο διαθέτει «τροφοδότες» μέσα από το κόμμα. Από κοινού επιχειρούν να υποβαθμίσουν τη σημαντική εκλογική επιτυχία του D.L. στο βαθμό που αυτή δε συνοδεύεται και από συμμετοχή σε τοπικές κυβερνήσεις.

          Ο Λαφοντέν επαναλαμβάνει ότι όπως ανακάλυψαν οι σοσιαλδημοκράτες, χάνοντας τις μισές τους δυνάμεις, η συμμετοχή στην κυβέρνηση μπορεί επίσης ν΄ αποδειχτεί «κοπριά». Και διευκρινίζει ότι το «τρικ» της δημοσιογραφίας «καμπάνιας» εντοπίζεται στο διαχωρισμό των μελών των αριστερών κομμάτων σε «χαοτικούς» και «αιθεροβάμονες» από τη μια και «ρεαλιστές» και «πραγματιστές» από την άλλη. Ενώ ταυτόχρονα προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι τα πολιτικά περιεχόμενα, τα οποία θεώρησε ορθά  στις εκλογές μια «μεγάλη πλειοψηφία ψηφοφόρων» και θεμελίωσαν την επιτυχία του D.L., συνιστούν «φονταμενταλισμό και λαϊκισμό, που δεν είναι δυνατόν να έχει αντιπροσώπευση».

                Για τη συμμετοχή σε τοπικές κυβερνήσεις

          Οι συντάκτες της Νόιες Ντόιτσλαντ καταλογίζουν στο Λαφοντέν ότι στο παρελθόν έχει απαντήσει στην κατηγορία ότι επιχειρεί να σύρει το D.L. σε «γενική» άρνηση κυβερνητικής συμμετοχής, επικαλούμενος την πολύχρονη προσωπική του συμμετοχή ως (σοσιαλδημοκράτη) Πρωθυπουργού στο Ζάαρ. Και αντιστρέφουν το ερώτημα: Τι είναι αυτό που τον κάνει σήμερα πολύ λιγότερο ανεκτικό απέναντι στη συμμετοχή του D.L. στις κυβερνήσεις συνασπισμού στο Βερολίνο και το Βραδεμβούργο απ’  ότι απέναντι στις κυβερνήσεις, στις οποίες ήταν επικεφαλής, στο Ζάαρ από το 1985 έως το 1998;  Και του υπενθυμίζουν ότι για τη συμμετοχή στο Βερολίνο κρατά εν μέρει κριτική στάση, ενώ ειδικά για το Βραδεμβούργο στην ομιλία του στο Ζάαρ είχε δηλώσει «εγώ δε θα υπέγραφα το μνημόνιο συνεργασίας».

          Ο Λαφοντέν υποστηρίζει ότι δε στράφηκε ενάντια στη συμμετοχή στο Βραδεμβούργο για λόγους αρχής, αλλά προγράμματος: Χάρη στη συμφωνία για το Βερολίνο, έγινε δυνατό ν΄ αποφευχθεί η ιδιωτικοποίηση του Ταμιευτήριου και να απορριφθεί, στο Ομοσπονδιακό Συμβούλιο, η Συνθήκη της Λισαβώνας, που γι΄ αυτά «μπορεί να είναι περήφανο το D.L.». Αντίθετα, ως προς το Βραδεμβούργο, ανήκει σ’  εκείνους που πιστεύουν ότι «η συνομολογημένη κατάργηση θέσεων εργασίας στο Δημόσιο δε μπορεί ν΄ αποτελεί αντιπροσωπευτική θέση» για συμμετοχή σε κυβέρνηση συνασπισμού σε μια Γερμανία που σήμερα διαθέτει στο Δημόσιο Τομέα συνολικά λιγότερες θέσεις από όσες διέθετε μόνο η Δυτική Γερμανία 20 χρόνια πριν. «Δεν ανήκει στα καθήκοντα του κράτους η επιπρόσθετη αύξηση της ανεργίας.» Ενώ όταν ήταν Πρωθυπουργός στο Ζάαρ δεν έμπαιναν θέματα συμφωνιών (των τότε σοσιαλδημοκρατών με τα «αστικά κόμματα») επειδή είχαν απόλυτη πλειοψηφία [σ.σ.: την οποία οι σοσιαλδημοκράτες απώλεσαν, καθώς το D.L. με επικεφαλής τον Λαφοντέν μπαίνοντας στη Βουλή πήρε το 23% των ψήφων].

               «Η Αριστερά θα πρέπει να ξέρει τι δε θα πράξει

                              σε οποιαδήποτε περίπτωση»

         

Σε ερώτηση αν θεωρεί ότι στο Βραδεμβούργο «το D.L. πουλήθηκε φτηνά», ο Λαφοντέν απαντά ότι προκειμένου να συμμετάσχει σε κυβέρνηση κρατιδίου το κόμμα πρέπει να έχει το θάρρος να θέτει θεμελιακές προϋποθέσεις και να χαράζει «κόκκινες γραμμές», τις οποίες δεν μπορεί να υπερβεί. Σε αυτές ανήκουν η κατάργηση θέσεων εργασίας στο Δημόσιο, οι ιδιωτικοποιήσεις και οι μειώσεις των κοινωνικών δαπανών. Με αυτές τις δεσμεύσεις έγινε δυνατόν να σχηματιστεί «κοκκινο-κοκκινο-πράσινος συνασπισμός» στην πρωτεύουσα του Ζάαρ, Ζααρμπρίκεν. Ενώ δεν έγινε δυνατή η συμφωνία σε επίπεδο κρατιδίου, επειδή εκεί «οι Πράσινοι έχουν ξεπουληθεί σε επιχειρηματία που στηρίζει τους Φιλελεύθερους». Σε κάθε περίπτωση, αν το D.L. δεν ξέρει ακριβώς τι θα πράξει στο μέλλον, θα πρέπει να ξέρει τι δε θα κάνει σε οποιαδήποτε περίπτωση.

Συμφωνημένα και «ανοικτά» προγραμματικά ζητήματα

Σε ερώτηση αν η επιδίωξη του να εμποδίσει την κατάργηση θέσεων εργασίας στο Βραδεμβούργο ανήκει στα ανοικτά προγραμματικά ζητήματα του D.L., ο Λαφοντέν απαντά αρνητικά, διευκρινίζοντας ότι  σε σειρά κομματικών  ντοκουμέντων διατυπώνεται καθαρά η θέση ότι η οποιαδήποτε παραπέρα κατάργηση θέσεων εργασίας στο δημόσιο «δεν είναι διαπραγματεύσιμη».

Για την κατηγορία της δημοσιογραφίας «καμπάνιας» ότι το D.L. «δεν έχει πρόγραμμα», απαντάει ότι δεν ευσταθεί. Εδώ και 2,5 χρόνια διαθέτει την Ιδρυτική του Διακήρυξη, συμπληρωμένη με «τα προγραμματικά σημεία», με το πρόγραμμα για τις Ευρωεκλογές και το πρόγραμμα για τις Ομοσπονδιακές Εκλογές. «Αυτό που δεν έχουμε ακόμα είναι ένα θεμελιακό πρόγραμμα. Γι΄ αυτό δουλεύουμε και τα μέχρι σήμερα σχέδια αποδείχνουν ότι σε όλα τα σημαντικά ζητήματα υπάρχει ευρεία συμφωνία. Δυστυχώς όσοι μιλούν για αναγκαίες προγραμματικές διασαφηνίσεις παραλείπουν ως επί τω πλείστον να μιλήσουν συγκεκριμένα για το τι χρειάζεται να διασαφηνιστεί.»

Ο Λαφοντέν θεωρεί ότι δύο κυρίως είναι τα ανοιχτά προγραμματικά ζητήματα μπροστά στο D.L.: Σε τι έκταση θα πρέπει να αρθούν οι καπιταλιστικές σχέσεις ιδιοκτησίας προκειμένου να επιτευχθούν οι  πολιτικοί στόχοι του κόμματος. Και το πώς θα πρέπει το κόμμα να διαχειριστεί τις συγκρούσεις, με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπο σήμερα προκειμένου να διαφυλαχθεί και να επεκταθεί η δημόσια ιδιοκτησία. Όπως σημειώνει κλείνοντας τη συνέντευξη του: «Μόνο τα νεκρά ψάρια κολυμπούν πάντα μαζί με το ρεύμα.»

«Για το D.L. ισχύει: Η ιδιοκτησία δημιουργείται

                                    μέσω της εργασίας»

Ο Λαφοντέν υποστηρίζει ότι μετά τις ιδιωτικοποιήσεις στο Βερολίνο και τη Δρέσδη, στο κόμμα έχουν καταλήξει ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, στις οποίες υπάγεται και ο τομέας της ενέργειας, πρέπει να παραμείνουν δημόσια ιδιοκτησία. Οι μέχρι σήμερα ιδιωτικοποιημένοι οργανισμοί θα πρέπει να «επανακοινοτικοποιηθούν». Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, το D.L. υποστηρίζει την κοινωνικοποίηση συνολικά του τραπεζικού τομέα. Και «διακηρύσσουμε παραπέρα την επιδίωξη μας, η ιδιοκτησία των μεγάλων παραγωγικών επιχειρήσεων ν΄ αποδοθεί σε αυτούς που τις δουλεύουν. Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε εκεί συμμετοχή των εργαζόμενων στη διεύθυνση. Αυτή η αφετηριακή μας θέση δεν είναι διαπραγματεύσιμη».

Σε ερώτηση του τι σημαίνει να είσαι αριστερός, ο Λαφοντέν απαντά: «Μια πραγματικά δημοκρατική κοινωνία είναι δυνατή μόνο εφόσον υπάρχει δίκαιη κατανομή του πλούτου και της ιδιοκτησίας, επειδή ιδιοκτησία σημαίνει ισχύς. Για μένα το να είσαι αριστερός σημαίνει: η ιδιοκτησία να δοθεί σε όσους δούλεψαν για να υπάρξει.»

           

             «Στο πρόγραμμα μας πρέπει να διατυπώνουμε

                 τι μας διαφοροποιεί από τ’  άλλα κόμματα»

Σε ερώτηση, αν δεν του αρκεί πλέον το παλιό σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα, το οποίο είχε επεξεργαστεί επιτροπή υπό τη διεύθυνση του ίδιου και εγκατέλειψε το ΣΔΚΓ το 1989, ο Λαφοντέν απαντά: «Το D.L. πάει μακρύτερα. Υποστηρίζω ότι στο θεμελιακό μας πρόγραμμα πρέπει να διατυπώνουμε τι μας διαφοροποιεί από τ’  άλλα κόμματα.» Και αναφέρει ενδεικτικά κάποια σημεία:

Ο πόλεμος δεν είναι μέσο διεξαγωγής της πολιτικής: Η Γερμανία δεν επιτρέπεται να συμμετέχει σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Απαγορεύεται η χρηματοδότηση των κομμάτων από μεγάλους επιχειρηματίες και επιχειρηματικές ενώσεις. Το κοινοβουλευτικό σύστημα χρειάζεται να συμπληρωθεί με τους θεσμούς των δημοψηφισμάτων και της πολιτικής απεργίας. Οικοδόμηση ενός κράτους δικαίου, στο οποίο όλοι να είναι ουσιαστικά, και όχι τυπικά, ίσοι ενώπιον του νόμου. Σε αποφάσεις που αφορούν τις γενικότερες κατευθύνσεις πολιτικής και στρατηγικής του D.L., θα πρέπει να συναποφασίζουν όλα τα μέλη του κόμματος.

       «Επιστροφή της Αριστεράς στις ρίζες της,

                             δηλ. στο ριζοσπαστισμό»

          Σε ερώτηση αν οι απόψεις του σήμερα είναι ριζοσπαστικότερες από την εποχή που ήταν Πρόεδρος του ΣΔΚΓ, αν οι εμπειρίες του στο D.L.  άλλαξαν τις πολιτικές του αντιλήψεις, ο Λαφονταίν απαντά καταφατικά, συμπληρώνοντας: «Ολόκληρη τη ζωή μου και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια βρίσκομαι αντιμέτωπος με την πολιτική των κομμάτων του εργατικού κινήματος, με τα λάθη και τις επιτυχίες τους. Ανέκαθεν επεδίωκα την επιστροφή στις ρίζες, κι αυτό για μένα σημαίνει, στο ριζοσπαστισμό. Εκεί ανήκουν τα λόγια του Καρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ “Κάτω ο πόλεμος!” και “ Χωρίς σοσιαλισμό δεν υπάρχει δημοκρατία”. Πράγμα που μεταφράζεται ότι χωρίς μια οικονομική τάξη πραγμάτων που ν΄ αποδίδει την ιδιοκτησία και τη διεύθυνση σ΄ αυτούς που δουλεύουν και χωρίς ευρύτατη διασπορά ιδιοκτησίας και πλούτου δε μπορεί να υπάρξει δημοκρατική κοινωνία.»