ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

«Το Πολυτεχνείο είναι η διεκδίκηση της ομορφιάς,

της φιλίας, του έρωτα, της αλήθειας

και του χαμόγελου…»

Δημοσιεύτηκε στην έκδοση «ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ», τεύχος 9,

Νοέμβρης 2009, της σειράς «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ», και

κυκλοφόρησε μαζί με την εφημερίδα «ΤΟ ΕΘΝΟΣ» το

Σάββατο, 14.11.2009

Αγαπητή κα Ζιόζιου,

Μου ζητήσατε να γράψω ένα βιωματικό κείμενο για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Θα μου επιτρέψετε να χρησιμοποιήσω τη δυνατότητα που μου δίνετε για να δοθεί ο λόγος σε κάποιους άλλους με πολύ ισχυρές απόψεις για το γεγονός.

Τα τελευταία χρόνια με προσκαλούν να μιλήσω σε σχολικές γιορτές τη μέρα της επετείου. Τους προτείνω πάντα αντί για ομιλία να δούμε ντοκιμαντέρ της περιόδου και μετά να περάσουμε κατευθείαν στη συζήτηση. Για μένα η συμμετοχή σε κάθε τέτοια συζήτηση αποτελεί μια καινούργια και σημαντική εμπειρία.

Πρόπερσι με προσκάλεσαν στο Β΄ Γυμνάσιο Αλίμου. Προετοιμάζοντας τη γιορτή μια ομάδα 30 εθελοντών μαθητριών και μαθητών είδαν όλες τις ώρες οπτικού υλικού που υπάρχει για το Πολυτεχνείο. Επέλεξαν οι ίδιοι με μοντάζ τι θα προβάλουν στους συμμαθητές τους και διατύπωσαν 112 ερωτήματα – που ήταν βέβαια αδύνατο να συζητηθούν στο πλαίσιο μιας σχολικής γιορτής! Και μίλησαν οι ίδιοι, διατυπώνοντας τα συμπεράσματα τους. Είναι κρίμα που δεν κρατήθηκαν πρακτικά για δημοσίευση.

Πέρυσι με κάλεσαν να συμμετάσχω σε μια τέτοια γιορτή στο Β΄ Γυμνάσιο Ηλιούπολης. Ήξερα ήδη κάποια απ’  τα παιδιά, καθώς την προηγούμενη χρονιά 60 παιδιά και από τις τρεις τάξεις είχαν ασχοληθεί εθελοντικά με τον Μπρεχτ: Η κάθε ομάδα τάξης είχε αναλάβει να διαβάσει από ένα (διαφορετικό) θεατρικό έργο του, να το συζητήσουν μεταξύ τους και να γράψουν ο καθένας από ένα κείμενο, που «εκδόθηκε» σε συλλογική έκδοση από το σχολείο. Στη συνέχεια έκαναν όλοι μαζί μια συζήτηση μαζί μου για το ένα από τα τρία έργα, τη Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της, που το είχαν δει ομαδικά στο «Εθνικό», ενώ με τις συμβουλές και του σκηνοθέτη Γιώργου Μιχαηλίδη ανέβασαν στο τέλος της χρονιάς ένα άλλο από τα τρία έργα, τον Καυκασιανό κύκλο με την κιμωλία. Ο Μπρεχτ θα ήταν περήφανος για ένα τέτοιο κριτικό κοινό! Στο τέλος της περυσινής χρονιάς μαθητές και μαθήτριες, αφού διάβασαν και συζήτησαν το μυθιστόρημα, ανέβασαν σε θεατρική διασκευή με μεγάλη επιτυχία τον Καλό στρατιώτη Σβέϊκ, ενώ το σχολείο τύπωσε μια συλλογική έκδοση με κείμενα τους μετά την επίσκεψη τους στον Ασωπό και τη διαπίστωση του εγκλήματος με το εξασθενές χρώμιο με τα ίδια τους τα μάτια. Φέτος στο τέλος της χρονιάς κι αφού δούλεψαν - πάντα εθελοντικά - όλο το χρόνο, περνώντας ένα 3ήμερο στα Ζαγοροχώρια και συζητώντας με ανθρωπολόγους, φορείς της προφορικής μουσικής παράδοσης και αρχιτέκτονες ειδικούς στην ηπειρώτικη αρχιτεκτονική, έγραψαν κείμενα για τη λαϊκή τέχνη της Ηπείρου, που επίσης εξέδωσε σε συλλογική έκδοση το σχολείο, και ανέβασαν μια παράσταση λόγου,  μουσικής και εικόνας με τίτλο Ήπειρος, άπειρος χώρα.

Ναι, σωστά μαντέψατε: Πλάι σ’  έναν πυρήνα νεώτερων προοδευτικών ανθρώπων, και στα δύο σχολεία υπάρχουν επίσης καθηγήτριες και καθηγητές της «αθέατης» γενιάς του Πολυτεχνείου…

Από τη δουλειά προετοιμασίας της γιορτής για το Πολυτεχνείο 27 μαθητριών και μαθητών του Β΄ Γυμνάσιου Ηλιούπολης το 2008 βγήκε επίσης άλλη μια συλλογική σχολική έκδοση. Μέσα απ’  όλο τον πλούτο της σκέψης που διατυπώνεται στις σελίδες της, επιτρέψτε μου να δώσω με τη σειρά μου, αναγκαστικά απολύτως ενδεικτικά, το λόγο σε λίγα από τα 12χρονα, 13χρονα και 14χρονα παιδιά:

Νικηφόρος Γεροπάνος, Γ1 - Δήμητρα-Μαρία Νάκου, Γ4: “To πρόσωπο του Πολυτεχνείου είναι ζωντανό. Το Πολυτεχνείο δεν είναι ένα μνημείο, μια κραυγή και μια ιστορική στιγμή, αλλά είναι η αντίσταση στην αφομοίωση, είναι η αμφισβήτηση της ουδέτερης και γκρίζας καθημερινότητας που κλέβει τη λάμψη απ’  τα μάτια μας, είναι η συμμαχία με το παρόν για την κατάκτηση της ζωής και τέλος είναι η διεκδίκηση της ομορφιάς, της φιλίας, του έρωτα, της αλήθειας και του χαμόγελου. Το πρόσωπο του Πολυτεχνείου είναι γνωστό, γιατί κατοχύρωσε στην πράξη το δικαίωμα να σκεφτόμαστε, να εκφραζόμαστε και να δρούμε ελεύθερα και διαφορετικά… Είναι καθήκον μας να μη φοβόμαστε να αντιμετωπίσουμε την αδικία και την αυθαιρεσία των δυνατών γιατί η πραγματική δύναμη κρύβεται μέσα μας. Τέλος, το Πολυτεχνείο άνοιξε δρόμους. Δύσκολους και αντιφατικούς, αλλά ανοιχτούς σήμερα. Ας τους πάρουμε.»

Αίγλη Κυριακού, B2: «Ο αγώνας του Πολυτεχνείου αποτελεί για μένα υποθήκη, το δρόμο για τη συνέχιση των καθημερινών αγώνων. Γιατί η γενιά μας βρίσκεται αντιμέτωπη με εκείνα τα προβλήματα που έγιναν συνθήματα και σημαίες του Πολυτεχνείου. Το δικαίωμα στη μόρφωση, στην εργασία, στην ποιότητα ζωής, στην ειρήνη. Είναι κυρίαρχο το στίγμα της αλληλεγγύης απέναντι στους λαούς όλου του κόσμου που παλεύουν ενάντια στην εκμετάλλευση και το ρατσισμό. Εμείς οι νέοι, συνδέοντας το 1973 με το σήμερα, ας πάρουμε το καμάκι του ήλιου να καμακώσουμε το θεριό της σήψης, της διαφθοράς και του ατομισμού…»

Βαγγέλης Χαλιώτης, Β4 – Παντελής Μικρομάστορας, Β3: «Ακούγοντας τη λέξη Μέγαρα πρώτη μου σκέψη είναι τα εργοστάσια και οι βιομηχανίες που μολύνουν αέρα, θάλασσα, στεριά. Εκείνη την εποχή όμως τα Μέγαρα ήταν ένας εντελώς διαφορετικός τόπος. Εκεί άνθιζαν λουλούδια, μεγάλωναν δέντρα. Η χούντα τότε αποφάσισε να πάρει τα χωράφια των αγροτών και να φτιάξει βιομηχανίες. Οι κάτοικοι των Μεγάρων εξαγριώθηκαν και ξεσηκώθηκαν. Πήγαν στην Αθήνα και έκαναν διαμαρτυρίες, ενώθηκαν με τους φοιτητές και αγωνίστηκαν για ένα καλύτερο αύριο, για μια καλύτερη ζωή. Οι αγρότες όμως δε δικαιώθηκαν. Τους πήραν τα χωράφια κι έφτιαξαν βιομηχανίες... Αν βρισκόμουν στο Πολυτεχνείο, θα προσπαθούσα να παίξω σημαντικό ρόλο και να φανώ χρήσιμος…»

Χρήστος Ρούσκας, B3: «Πέρασαν 34 χρόνια και οι μνήμες της εξέγερσης έχουν περάσει από χιλιάδες κύματα και, όπως δείχνουν τα πράγματα, για πολλούς έχουν εξασθενήσει, έχουν ξεθωριάσει, έχει ατονήσει το μήνυμα του Πολυτεχνείου που σήμερα είναι πιο επίκαιρο παρά ποτέ. Όμως τα ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, της ειρήνης, της αγάπης για τη ζωή και τον άνθρωπο, παραμένουν ζωντανά και θα παραμένουν επίκαιρα και αναλλοίωτα όσα χρόνια κι αν περάσουν από εκείνη την εξέγερση… Ας περπατάμε με τα μάτια της ψυχής μας ανοιχτά. Η ζωή τραβάει την ανηφόρα. Ποτέ δε θα τολμήσει κανείς πια να σταματήσει το περπάτημα μας. Αυτό το χώμα είναι όλων μας και δεν ανήκει σε μια κάστα «εκλεκτών» και ο ήλιος ανατέλλει για όλους…»

Νίκος Ρίζος, B4: «Κάποιοι απ’  τους ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους ξεχάστηκαν. Η γιαγιά μου ήταν γιατρός και συνεργάστηκε με τον κύριο Αλιβιζάτο, το όνομα της ήταν Σοφία Ανδριώτου και εκείνη έκανε τις επεμβάσεις και ο κύριος Αλιβιζάτος έδινε τις πρώτες βοήθειες. Στο τέλος πήγε και φυλακή για 2 μέρες… Τελειώνω με αυτό που έλεγε η γιαγιά μου “δε με νοιάζει που δεν ξέρουν το όνομα μου, εκείνο που με νοιάζει είναι ότι οι Έλληνες είναι ελεύθεροι”».

Ράνια Λογάρη – Μάνος Ντίνου: «Σε αυτή την κατάληψη συμμετείχαν όλοι οι άνθρωποι, έφηβοι και ενήλικοι, προσπαθώντας ν΄ αλλάξουν όχι μόνο το δικό τους μέλλον, αλλά το μέλλον όλων των ανθρώπων, και των επόμενων γενιών…»