Ο «ΕΝΙΑΙΟΣ ΣΥΡΙΖΑ» Ή ΠΕΡΙ ΟΝΟΥ ΣΚΙΑΣ…

Δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ της Κυριακής στις 28 Ιουνίου 2009

Όταν ένας πολιτικός σχηματισμός περνάει μια κρίση, όπως η πρόσφατη στο ΣΥΡΙΖΑ, και όλοι φαίνεται να συμφωνούν ότι τα όποια ζητήματα υπάρχουν πρέπει να τεθούν και να συζητηθούν ανοιχτά, δε βοηθάει κανένα, πολύ περισσότερο το χώρο της ριζοσπαστικής αριστεράς, να προτάσσονται θέματα που δεν αποτελούν κανενός είδους πραγματικό διακύβευμα (για να χρησιμοποιήσω έναν όρο που αυτή την εποχή αρέσει πολύ).

Με βάση ό,τι διαβάζω κι ακούω αυτές τις μέρες, ας μου επιτραπούν τριες παρατηρήσεις.

Πρώτη: Ποιος έχει θέσει θέμα μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ στο επόμενο διάστημα σε ενιαίο (πολυτασικό) πολιτικό οργανισμό; Εννοώ πέρα απ’ το λεγόμενο «δεύτερο κύμα», που απηχεί τις απόψεις, στην καλύτερη περίπτωση, αρκετών δεκάδων ανθρώπων.

Απάντηση: Κανείς. Και πώς θα μπορούσε να τεθεί με όρους πραγματικότητας ένα τέτοιο θέμα, όταν συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ όπως ο ΣΥΝ, η ΚΟΕ, η ΔΕΑ, η ΚΕΔΑ, οι Ενεργοί Πολίτες είναι αντίθετες σε μια τέτοια προοπτική; Τέτοιες διαδικασίες δε μπορούν εξάλλου να δρομολογηθούν «από έξω», εκβιαστικά, υπό πίεση, με τελεσίγραφα που θέτουν χρονικά όρια. Μπορούν μόνο να ωριμάσουν «από τα μέσα» και στους δικούς τους χρόνους. Και αυτό θα έπρεπε αναγκαία να συμβεί σε κάθε συλλογικότητα του ΣΥΡΙΖΑ χωριστά.

Γιατί τι θα γινόταν αν στο μέλλον, μέσα απ’ τις δικές τους διαδικασίες, κάποιες απ’ τις παραπάνω συλλογικότητες αλλάξουν άποψη ενώ οι υπόλοιπες θέλουν να παραμείνουν ως έχουν; Θα μπορούσε να προχωρήσει το “σχέδιο” με αποκλεισμούς των «απρόθυμων»;

Όσον αφορά τον ΣΥΝ: Αν απηχεί μια απτή πραγματικότητα ότι ο ΣΥΝ δε φαίνεται να έχει προοπτική έξω απ’ το ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα περισσότερο κατηγορηματικά ισχύει ότι ΣΥΡΙΖΑ δε μπορεί να υπάρξει χωρίς τον ΣΥΝ.

Όσον αφορά τους υπόλοιπους «απρόθυμους»: Σε περίπτωση που ο ΣΥΝ θα δεχόταν να ενταχθεί σε μια «συμμαχία προθύμων», δε μπορεί οποιοσδήποτε σοβαρός άνθρωπος να επιδιώκει να διαλυθεί ο υπαρκτός ΣΥΡΙΖΑ, με τις συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις διαφορετικών ιστορικών χώρων της αριστεράς που συμμετέχουν σήμερα στους κόλπους του, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η μετάβαση σε ένα «νέο», «ενιαίο» ΣΥΡΙΖΑ - στην πραγματικότητα ένα διαφορετικό πολιτικό σχηματισμό της Αριστεράς - χωρίς την ΚΟΕ, τη ΔΕΑ, τους Ενεργούς Πολίτες και την ΚΕΔΑ στις γραμμές του.

Δεύτερη: Τι καλείται να λύσει η Οργανωτική Πανελλαδική Συνδιάσκεψη το Φθινόπωρο του 2009;

Κατά τη γνώμη μου, πριν απ’ όλα να προωθήσει με αποφασιστικό τρόπο τις αποφάσεις τις Α’ Πανελλαδικής Σύσκεψης του Μαρτίου 2008, που ουδέποτε εφαρμόστηκαν, για “ΣΥΡΙΖΑ παντού” (επιτροπές και συνελεύσεις τοπικά και κλαδικά). Έτσι ώστε οι ανένταχτοι - που “πρωτοέσκασαν μύτη” μαζικά στις εκλογές του 2007 και στο μεγαλύτερο μέρος των μικρότερων πόλεων, των χωριών και των διαμερισμάτων των μεγαλύτερων πόλεων δε μπόρεσαν να “συναντηθούν” με μόνιμο τρόπο με τα μέλη των συλλογικοτήτων ώστε να μονιμοποιήσουν μια οργανωμένη ύπαρξη και δράση ουσιαστικότερη απ’ αυτήν του “οπαδού” του ΣΥΡΙΖΑ - να βρουν τρόπο έκφρασης. Και συνομολόγησης μιας κουλτούρας πολιτικής συνεργασίας, σκέψης και δράσης με τα μέλη των συλλογικοτήτων του ΣΥΡΙΖΑ (κι όχι με αντιπροσωπείες τους, όπως γίνεται μέχρι σήμερα σε όσους χώρους τις “καλές εποχές” στήσαμε και έτσι συνεχίζουμε να έχουμε σήμερα ΣΥΡΙΖΑ).

Και χρειάζεται να γίνει Οργανωτική Συνδιάσκεψη γι΄ αυτό; Είναι ένα εύλογο ερώτημα.

Κατά τη γνώμη μου, ναι. Επειδή αυτές οι αποφάσεις (που αν τότε έμπαιναν σ’ εφαρμογή θα «γέμιζαν» ΣΥΡΙΖΑ την Ελλάδα από άκρη σε άκρη), σήμερα που η «δεύτερη ευκαιρία» που μας δόθηκε πέρασε ίσως ανεπιστρεπτί και ουσιαστικά παλεύουμε για να υπάρχει ο ΣΥΡΙΖΑ και στο μέλλον, δεν αρκούν. Σε χωριά σαν αυτά που πηγαίναμε στο Νομό Ηρακλείου κι εμφανίζονταν 20-25 άνθρωποι από το χώρο του ΠΑΣΟΚ, και κάποιοι ακόμα και από το χώρο του ΚΚΕ, για ν΄ αποτελέσουν το ΣΥΡΙΖΑ, σήμερα δεν πρόκειται να εμφανιστούν πέρα από 1-2-3 «πρόθυμοι» ν΄ αποκτήσουν μια τέτοια ιδιότητα. Άρα για να είναι αυτές οι κατευθύνσεις για «ΣΥΡΙΖΑ παντού» πραγματοποιήσιμες σήμερα, δεν αρκεί να υπάρχει μόνο η πολιτική θέληση όλων για να προχωρήσουν (που τότε, τις «καλές εποχές», προφανώς δεν υπήρχε). Χρειάζεται να συμπληρωθούν παίρνοντας υπόψη την καινούργια περίοδο που διανύουμε.

Αυτό που ήταν κάτι παραπάνω από αρκετό τότε, είναι λιγότερο από επαρκές σήμερα.

Τρίτη: Αυτό που «σπαταλήθηκε» τότε - βέβαια όχι μόνο για οργανωτικούς λόγους, γιατί υπάρχουν θέματα και με τον πολιτικό μας προσανατολισμό (αλλά και το οργανωτικό ζήτημα είναι πριν απ’ όλα πολιτικό) – δεν ήταν μόνο η δυνατότητα οργανωμένης ένταξης των ανένταχτων στο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά και η δυνατότητα να υπάρξουν, την εποχή της δημοσκοπικής έκρηξης, λίγο-πολύ παντού χώροι «υποδοχής» του κόσμου που αποδεσμευόταν από το δικομματισμό και μας πλησίαζε με περίσσεια καλής διάθεσης αλλά και με πολιτικές απόψεις που δεν ταυτίζονταν σε σημαντικό βαθμό με τις δικές μας. Αν υπήρχαν τέτοιοι χώροι, θα υπήρχε και η δυνατότητα να υπάρξει μια όσμωση με τις δυνάμεις μας και τις απόψεις μας εκεί που σε τελευταία ανάλυση στα κόμματα της αριστεράς χάνονται και κερδίζονται οι μάχες: «από τα κάτω».

Μια όσμωση που δε θα ήταν μονόπλευρη. Γιατί κι εμείς θα κερδίζαμε μια ουσιαστικότερη γνώση κι εμπειρία της κοινωνικής πραγματικότητας όπως βιώνεται «από τα κάτω» και θα κάναμε περισσότερο έγκαιρα «διορθώσεις» που καλούμαστε να κάνουμε σήμερα σε άλλες συνθήκες - με δρομολογημένες δυσμενείς εξελίξεις στο πολιτικό τοπίο.

Ας μην ξαναδιαβάσουμε λοιπόν λάθος σήμερα, σε διαφορετικές (δυσκολότερες) συνθήκες, το όνομα που έβγαζε τότε η δημοσκοπική «κάλπη»: Ήταν και είναι ΣΥΡΙΖΑ - και όχι ΣΥΝ ή ΑΚΟΑ ή ΚΟΕ ή ΔΕΑ κλπ, όπως διαβάστηκε τότε. Η ζημιά που έγινε όλο αυτό το διάστημα είναι ότι δε μετατοπίστηκε το κέντρο βάρους σ’ αυτόν το ΣΥΡΙΖΑ. Που μπορεί να ξεκίνησε με συμφωνίες ανάμεσα στον ΣΥΝ και άλλες συλλογικότητες το 2004 αλλά κατάληξε, από το 2007, ν΄ αποτελεί περίπου κοινωνικό αίτημα.

Κι επρόκειτο για το ΣΥΡΙΖΑ που υπήρχε τότε κι ήταν αρκετός για να εμπνεύσει – ένα ΣΥΡΙΖΑ πολιτική συνεργασία συλλογικοτήτων κι ανένταχτων, κι όχι ένα ΣΥΡΙΖΑ ενιαίο που, αν υπάρξει ποτέ, θα είναι – ας μη γελιόμαστε – άλλο ένα (μεγαλούτσικο) κόμμα στο χώρο της Αριστεράς, διακριτό από το ΚΚΕ κυρίως ως προς την πολυτασικότητα του. Γι΄ αυτό ακριβώς θεωρώ ότι είναι όχι μόνο σκιαμαχία και συγκάλυψη των πραγματικών προβλημάτων η εμφάνιση ως δήθεν κεντρικού διακυβεύματος σήμερα αν θα υπάρξει ή όχι ένας ΣΥΡΙΖΑ που θα αποτελεί άλλο ένα κόμμα στο χώρο της αριστεράς. Πέρα απ’ όλα τ’ άλλα, και ως σύλληψη είναι σήμερα κάτι ελάχιστα έξυπνο: Η δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε και παραμένει η δυναμική ενός ενωτικού εγχειρήματος στο χώρο μιας πολυδιασπασμένης ελληνικής αριστεράς. Ο μετασχηματισμός του – σήμερα, δε μπορώ να προβλέψω τις συνθήκες μετά από 5-10 χρόνια - θα σήμαινε ουσιαστικά τερματισμό αυτού του εγχειρήματος. Θα σήμαινε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κλείνει τις γραμμές του σε άλλες συλλογικότητες κι ανένταχτους κρατώντας (;) όσους ήδη εμπεριέχει κι απευθύνεται αποκλειστικά πλέον στην κοινωνία και σχεδόν καθόλου στην πέρα του ΣΥΡΙΖΑ αριστερά.

Εκτιμούμε ότι αυτό είναι που κυρίως λείπει σήμερα, στις συνθήκες της πιο μεγάλης καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, από τους έλληνες εργαζόμενους, γυναίκες και άντρες; Άλλο ένα κόμμα της αριστεράς; Ή η συνέχιση ενός ενωτικού αγωνιστικού εγχειρήματος που στα πρώτα ουσιαστικά βήματα του – που έμειναν μετέωρα, σαν το βήμα του πελαργού – μπόρεσε να εμπνεύσει και να ξεσηκώσει αγωνιστικά τόσες χιλιάδες ανθρώπους, νέους και μεγαλύτερους, ακριβώς επειδή φαινόταν ν’ αντιπροσωπεύει πριν απ’ όλα μια ριζοσπαστική αριστερά ΑΝΟΙΚΤΗ – τόσο στο μυαλό και στις γραμμές της;