Ομιλία της Νάντιας Βαλαβάνη στην Ολομέλεια της Βουλής στις 21.6.13 σχετικά με τις διεθνείς πτυχές της υπόθεσης κατά τη συζήτηση της επίκαιρης επερώτησης 17 βουλευτών της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ αρμοδιότητας του Υπουργείου Οικονομικώ με θέμα "Έλεγχος και φορολόγηση των υπεράκτιων (offshore) εταιριών".

ΟΛΓΑ-ΝΑΝΤΙΑ ΒΑΛΑΒΑΝΗ: Κύριε Πρόεδρε, θα μπορούσατε να μου δώσετε και το χρόνο της δευτερολογίας μου;

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Καλαντζής): Θα σας δώσω και το χρόνο της δευτερολογίας σας. Καλό είναι αυτό να εφαρμοστεί και στους συναδέλφους που είναι από την επαρχία λόγω του τριημέρου. 

ΟΛΓΑ-ΝΑΝΤΙΑ ΒΑΛΑΒΑΝΗ: Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, τα στοιχεία για την Ελλάδα δείχνουν ότι στη δική μας κλίμακα η χώρα έχει μετατραπεί η ίδια σε ανεξέλεγκτο φορολογικό παράδεισο μέσω των off-shore εταιρειών της, που κατέχουν κυρίως ακίνητα, αλλά και πολυτελή γιοτ και αυτοκίνητα. Και, μάλιστα, με ραγδαία επιδείνωση μετά την υποτιθέμενη ενίσχυση του φορολογικού πλαισίου αντιμετώπισης τους το 2002 και το 2010, η επιβολή και η εφαρμογή του οποίου αποδείχθηκε εντελώς προσχηματική. 

Θα ήθελα να θυμίσω απλώς ότι ελάχιστες από τις δεκαεξίμισι χιλιάδες ενεργές off-shore εταιρείες υποβάλλουν φορολογικές δηλώσεις, μόλις τριακόσιες ογδόντα τρεις τέτοιες εταιρείες το 2003, μόλις εννιακόσιες ενενήντα οχτώ το 2012, ενώ η συμμετοχή τους στη φορολογία σε χρόνια πλήρους φορολογικής εξάντλησης των λαϊκών στρωμάτων και ενώ υποτίθεται ότι είχαν υποχρέωση πληρωμής ετήσιου τέλους ακινήτου 3% επί της αντικειμενικής αξίας το διάστημα 2003-2009 και 15% συν το ΕΕΤΗΔΕ –το «χαράτσι»- από το 2010 έως σήμερα, υπήρξε συγκλονιστικά προκλητική. Από τα ασήμαντα 4.831.000 ευρώ φορολογικά έσοδα που έδωσε το σύνολο των off-shore εταιρειών το 2003, το 2012 έπεσαν στα 345.000 ευρώ όλα-όλα. 

Με άλλα λόγια, όπως αναφέρουμε Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ σε πρόσφατη ερώτησή μας προς το Υπουργείο Οικονομικών, το μόλις 6% των off-shore εταιρειών που κατέβαλε φόρο το 2012, πλήρωσε κατά μέσο όρο 357,7 ευρώ ανά εταιρεία, όσο δηλαδή πλήρωσε ένας ιδιοκτήτης διαμερίσματος εξήντα πέντε τετραγωνικών μέτρων εικοσαετούς κατασκευής σε εργατογειτονιά της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης. 

Δεν νομίζω ότι χρειάζονται περισσότερες αποδείξεις για το πόσο έντονος είναι ο ταξικός χαρακτήρας διαχρονικά του φορολογικού συστήματος, αλλά και του τρόπου δουλειάς του ελεγκτικού μηχανισμού και, μάλιστα, σε συνθήκες μνημονιακών πολιτικών. 

Όταν στα λόγια οι διάφορες Task Force υποτίθεται ότι φροντίζουν να βοηθήσουν για την πάταξη της φοροδιαφυγής, στο προϋπολογιζόμενο φορολογικό «τσεκούρωμα» του ελληνικού λαού, όμως, η τεράστια φετινή φορολογία αντλείται και πάλι αποκλειστικά από τα λαϊκά στρώματα, ενώ τα προϋπολογιζόμενα έσοδα από φοροδιαφυγή, ακόμα και στα επί χάρτου σχεδιάσματα, μειώνονται κάτω και από τα μόλις 1,23 δισεκατομμύρια ευρώ του μεσοπρόθεσμου του Νοεμβρίου του 2012 σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα φέτος, στα 851.000.000. Και αυτό, ενώ οι πληροφορίες λένε ότι η Τρόικα προσανατολίζεται στη διατήρηση τελικά και του, δήθεν προσωρινού, «χαρατσιού» μέσω της ΔΕΗ και για το 2014.

 Από την πλευρά μου, όμως, σήμερα, θα ήθελα να ρίξουμε μία ματιά στο διεθνές περιβάλλον –να φύγουμε λίγο από την Ελλάδα- όπως διαμορφώνεται. 

 Σύμφωνα με το Ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου της 21ης Μαΐου 2013, η Ευρωπαϊκή Ένωση χάνει κάθε χρόνο 1 τρισεκατομμύριο ευρώ ή 2.000 ευρώ ανά Ευρωπαίο πολίτη από φορολογικές απάτες και φοροδιαφυγή, που συνιστούν παράνομες δραστηριότητες. Δηλαδή, περισσότερα χάνει κάθε χρόνο απ’ ότι το σύνολο των δαπανών των χωρών–μελών για υγεία ή τέσσερις φορές περισσότερα απ’ ότι δαπανούν και οι είκοσι επτά χώρες της για την παιδεία. Μάλιστα, το μισό από αυτό το νούμερο που χάνει, 517 δισεκατομμύρια, είναι το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα όλων αυτών των χωρών, για το οποίο εφαρμόζονται εξοντωτικές πολιτικές συντονισμένης λιτότητας με καταστροφικά αποτελέσματα για το σύνολο της Ευρώπης. 

Ταυτόχρονα, σ’ αυτές τις απώλειες δεν συμπεριλαμβάνεται ό,τι χάνει, όπως λέει το Ψήφισμα, από φοροαποφυγή, η οποία στο Ψήφισμα περιγράφεται ως «νόμιμη, αλλά αθέμιτη αξιοποίηση του φορολογικού καθεστώτος για περιορισμό ή αποφυγή των φορολογικών υποχρεώσεων». 

Aφού, λοιπόν, δεν θέλανε να κάνουν χρήση, για ποιο λόγο θεσπίζονται οι σχετικές φοροαπαλλαγές; Δεν συμπεριλαμνβάνει αυτό που αποκαλεί «επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό» και περιγράφει ως «αξιοποίηση τεχνικών λεπτομερειών του φορολογικού συστήματος ή των αναντιστοιχιών μεταξύ δύο ή περισσότερων φορολογικών συστημάτων, με σκοπό τη μείωση της φορολογικής υποχρέωσης». 

 Είναι φανερό ότι όχι τυχαία στο Ψήφισμα αναμειγνύονται παράνομες πρακτικές, όπως είναι οι δύο πρώτες με καθ’ όλα νόμιμες, όπως είναι οι άλλες δύο, μιας και οι πολυεθνικές στη συγκεκριμένη περίπτωση αξιοποιούν ακριβώς τις δυνατότητες που τους δίνουν τα ίδια τα φορολογικά συστήματα των ευρωπαϊκών χωρών, όπως, για παράδειγμα, η σχεδόν πλήρης φοροαπαλλαγή του εφοπλιστικού κεφαλαίου στην Ελλάδα ή οι δήθεν συμβάσεις αποφυγής της διπλής φορολόγησης, που καταλήγουν πρακτικά σε αποφυγή φορολόγησης και στις δύο χώρες. 

Όσον αφορά πια το παγκόσμιο επίπεδο, η πρόσφατη έρευνα με τη συνεργασία ογδόντα έξι δημοσιογράφων από σαράντα έξι χώρες, που διήρκεσε δεκαπέντε μήνες, έφερε στο φως, όπως ξέρουμε, ένα εκτεταμένο δίκτυο διεθνούς απόκρυψης του πλούτου φυσικών και νομικών προσώπων μέσω της δημιουργίας off shore εταιρειών, που ενδεχομένως ξεπερνάει τα 25 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή περισσότερα από το 1/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ που είναι 70 τρισεκατομμύρια δολάρια. 

 Γι’ αυτό και ηχεί περίεργα η προχθεσινή προειδοποίηση της Κομισιόν προς την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πολωνία, το Βέλγιο και τα αυτοδιοικούμενα νησιά Άαλαντ της Φινλανδίας, που τους δίνει προθεσμία δύο μηνών για την εφαρμογή των νέων νόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, με αντικείμενο την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ χωρών, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, για πρόσωπα και εταιρείες που υπάρχουν υπόνοιες ότι φοροδιαφεύγουν. Αυτό έγινε μετά το σοκ από τη διαπίστωση -επί λέξει όπως αναφέρεται στο κείμενο- ότι σε αυτές τις χώρες «μεγάλες διεθνείς εταιρείες και εύποροι πολίτες πληρώνουν ελάχιστους ή καθόλου φόρους». 

 Γιατί, λοιπόν, αυτό ηχεί περίεργο; 

Πρώτον, γιατί η εφαρμογή του υπάρχοντος νεότερου πλαισίου είναι έτσι κι αλλιώς ad hoc, όπως αποδεικνύει η περίπτωση της Κύπρου, όπου, αντί να υπάρξουν πιέσεις έστω για αποτελεσματική διεθνή συνεργασία, ξέρουμε όλοι πώς οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι με δηλώσεις τους και με διαρροές στον Τύπο διοργάνωσαν όλη αυτήν την κατάσταση. 

Αυτό βέβαια που κάνει τα πράγματα ακόμη πιο προκλητικά, είναι το γεγονός ότι πριν από μερικές ημέρες δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση της ΜONEYVAL, που είχε παραγγελθεί από τον Πρόεδρο του Εurogroup -υποτίθεται για να βοηθήσει το Εurogroup στη λήψη απόφασης για την Κύπρο- με θέμα «Ειδική εκτίμηση των μέτρων» σχετικών με τη φοροδιαφυγή και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος στον τραπεζικό τομέα της Κύπρου. Η έκθεση φέρει ημερομηνία 24 Απριλίου 2013 -δηλαδή εικοσιτετράωρα πριν την οριστική κατάληξη του Eurogroup- και διαπιστώνει ότι τα μέτρα που έχουν παρθεί είναι γενικά ικανοποιητικά και πρακτικά σε σύγκριση και με τις άλλες χώρες δεν υπάρχει αυτήν τη στιγμή σημαντικό πρόβλημα στην Κύπρο. 

Να μην αναφερθούμε, βέβαια, και στις εκκλήσεις που γίνονταν μετά να φύγουν από εκεί τα κεφάλαια και να πάνε σε χώρες οι οποίες είχαν ψηφίσει για να παρθούν τα συγκεκριμένα μέτρα. 

(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Βουλευτού.) 

Θα τελειώσω, κύριε Πρόεδρε. Δεύτερον, μέσω των δύο τελευταίων πρακτικών που εντοπίζει με το ψήφισμά του το Ευρωκοινοβούλιο, καλύπτεται μία μεγάλη γκάμα διαφορετικών πρακτικών, που συνδέονται με την ίδια την καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από το transfer pricing, την παράνομη διασυνοριακή εξαγωγή αφορολόγητων κερδών, στις οποίες οι off shore θυγατρικές των πολυεθνικών παίζουν κεντρικό, αλλά όχι αποκλειστικό ρόλο, μέσω -αλλά όχι αποκλειστικά- των λεγόμενων «τριγωνικών» σχέσεων. 

Για παράδειγμα, τα στοιχεία λένε ότι χίλιες πολυεθνικές λειτουργούν στην Ιρλανδία, με 150.000 ανθρώπους προσωπικό και μέσα σε αυτές η Google, η Μicrosoft και η Pfizer -μόνο ορισμένες από αυτές- εκμεταλλευόμενες στην πράξη ούτε καν το 12,5% του flat tax -του οριζόντιου φόρου- που υπάρχει στην Ιρλανδία, διεξάγουν μία φοροδιαφυγή τέτοιας έκτασης η οποία πραγματικά είναι ασύλληπτη. Για παράδειγμα, η Google, με έδρα την Ιρλανδία, με σχεδόν 5 δισεκατομμύρια ευρώ τζίρο στη Βρετανία το 2011, πλήρωσε μόλις 3,4 εκατομμύρια φόρο στη Βρετανία και μόλις 2% επί των κερδών αυτών σε αυτήν την ίδια την Ιρλανδία. 

Κατ’ αντίστιξη αυτού που συμβαίνει στην Ιρλανδία είναι αυτό που συμβαίνει στην Ολλανδία, όπου λειτουργεί η τεχνική που ονομάζεται «Dutch Sandwich» (ολλανδέζικο σάντουιτς), καθώς τα χρήματα ξεκινούν «φορολογημένα» από την Ιρλανδία, περνούν από εταιρείες-κελύφη, «shell companies» ή εταιρείες- ταχυδρομικές θυρίδες –γιατί, αντίθετα με την Ιρλανδία, δεν έχουν ούτε έναν εργαζόμενο, είναι μόνο ταχυδρομικές διευθύνσεις- στην Ολλανδία, που δεν έχει φόρο μεταβίβασης και πηγαίνουν σε «off shore», κατά κανόνα στις Βερμούδες. 

(Στο σημείο αυτό χτυπά το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Βουλευτού) 

Τελειώνω, κύριε Πρόεδρε.

 Η «Apple» κατάφερε το 2010 να αποφύγει φορολόγηση τζίρου 44 δισεκατομμύρια ευρώ μ’ αυτόν τον τρόπο, συνδυάζοντας έδρα στην Ιρλανδία και μεταβίβαση χρημάτων μέσω της Ολλανδίας.

 Ήθελα να πω γι’ αυτήν την τελευταία συμφωνία των «G8», αλλά δεν έχω το χρόνο. Να σας πω απλώς ότι η όλη πορεία δεν πείθει για το ότι θα μπορέσει να έχει σοβαρά αποτελέσματα. Καταλαβαίνουμε ότι οι ΗΠΑ έχουν μεγάλο πρόβλημα με ένα τρισεκατομμύριο δολάρια έλλειμμα και χάνοντας 90 δισεκατομμύρια δολάρια από τη φοροδιαφυγή το χρόνο, αλλά ο όρκος στην πλήρη ελευθερία του διεθνούς εμπορίου συνυπάρχει μέσα στα δέκα σημεία, με τα οποία υποτίθεται ότι κάνουν μία προσπάθεια να περιορίσουν τις απελευθερωμένες κεφαλαιακές ροές. Οι αντιφάσεις είναι τόσο μεγάλες, που είναι πολύ αμφίβολα τα αποτελέσματα. 

Σας ευχαριστώ.

 (Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ/ΕΚΜ)