Παρουσίαση της "Αρπαγής της Ελλάδας" στο "sofokleous.in.gr"

Οι ιδιωτικοποιήσεις ως πλιάτσικο και ως φιάσκο

 Παρουσίαση: Νάντιας Βαλαβάνη, «Η αρπαγή της Ελλάδας- Χρέος και ιδιωτικοποιήσεις- Ένα κοινοβουλευτικό χρονικό», Εκδόσεις Λιβάνη 

Δημοσιεύθηκε: "Sofokleous.in.gr" - 19 Ιανουαρίου 2015, 09:17 

Το βασικό ιδεολόγημα του νεοφιλελευθερισμού, και επιχείρημα υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων, είναι ότι το κράτος έχει αποτύχει ως επιχειρηματίας. Για πολλές δεκαετίες, μάλιστα, το ιδεολόγημα αυτό βρήκε απήχηση σε πλατιά στρώματα της κοινής γνώμης, κυρίως βάσει του επιχειρήματος ότι οι ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις θα παρείχαν φθηνότερες υπηρεσίες. 

Η Νάντια Βαλαβάνη, υποψήφια βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Β΄ Αθήνας και βουλευτής, προσφέρει ένα πειστικό «πακέτο» στοιχείων και επιχειρημάτων που αποδομούν αυτή την πλάνη. Το νέο της βιβλίο, «Η αρπαγή της Ελλάδας- Χρέος και ιδιωτικοποιήσεις: Ένα κοινοβουλευτικό χρονικό», αποτελεί μεταξύ άλλων ένα ντοκουμέντο για την παταγώδη αποτυχία των ιδιωτικοποιήσεων, με επίκεντρο την Ελλάδα των Μνημονίων, αλλά και με ευρείες αναφορές στη διεθνή εμπειρία. 

 Ο απολογισμός των ιδιωτικοποιήσεων, και ιδιαίτερα του μοντέλου που επέβαλε η τρόικα στην Ελλάδα, είναι λίγο πολύ γνωστός. Όπως υπενθυμίζει η Ν.Β. στο βιβλίο της, τη δημόσια περιουσία «πριν από την κρίση την υπολόγιζαν σε 320-350 δισ., στο πρώτο Μεσοπρόθεσμο καθόρισαν ότι θα εισπράξουν απ’ αυτήν 50 δισ. μέχρι το 2015, ενώ στο επικαιροποιημένο Μεσοπρόθεσμο ο στόχος κατέβηκε στα 9,6 δισ. μέχρι τέλους της ίδιας χρονιάς – για προγραμματιζόμενη πώληση των ίδιων περιουσιακών στοιχείων». 

 Μέχρι στιγμής, έχει πουληθεί πλήθος κρατικών συμμετοχών και ακινήτων ονομαστικής αξίας περίπου 5,6 δισ. ευρώ, αν και στο ταμείο του ΤΑΙΠΕΔ δεν έχουν καταβληθεί πάνω από 1,5 δισ. «για να καταλήξουν εντός 10 ημερών μέσω του Ειδικού Λογαριασμού της ΤτΕ στο ταμείο των δανειστών, ώστε να πληρωθεί ένα μη βιώσιμο χρέος», θύμιζε με κάθε ευκαιρία από το βήμα της Βουλής η Νάντια Βαλαβάνη. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε άλλο σημείο του βιβλίου, ακόμη κι αν υλοποιηθεί πλήρως ο σχεδιασμός για πώληση δημόσιας περιουσίας ύψους 19 δισ. μέχρι το 2020, αυτό δεν θα αντιστοιχεί παρά σε ένα ισχνό 6% του απύθμενου χρέους. 

Ως πρότυπο για τη δημιουργία του ΤΑΙΠΕΔ, του βασικού «εργαλείου» της πολιτικής ιδιωτικοποιήσεων, κατονομάζεται η Treuhand: Το κορυφαίο παράδειγμα της «λογιστικής» αποτυχίας των ιδιωτικοποιήσεων, η εταιρεία που συγκέντρωσε επί τρία χρόνια με στόχο την ολοκληρωτική εκποίηση της, ολόκληρη τη δημόσια περιουσία στην ανατολική Γερμανία. 

Γράφει η Νάντια Βαλαβάνη: «Υπήρξε για σύντομο χρονικό διάστημα η μεγαλύτερη εταιρεία holding στον κόσμο: Είχε αναλάβει την ιδιωτικοποίηση 8.500 επιχειρήσεων -από χαλυβουργεία μέχρι κινηματογραφικά στούντιο, από ορυχεία μέχρι ενέργεια- με 4.000.000 εργαζόμενους, 2,4 εκατ. εκταρίων αγροτικής γης και δασών (έκτασης ίσης με το μισό κρατίδιο της Σαξονίας-Άνχαλτ), χιλιάδων συγκροτημάτων πολυκατοικιών και της περιουσίας του στρατού, των πολιτικών κομμάτων και των μαζικών οργανώσεων της Ανατολικής Γερμανίας». Και ο απολογισμός της; «Με αρχική αποτίμηση της αξίας των προς πώληση περιουσιακών στοιχείων τα 600 δισ. δυτικογερμανικά μάρκα (300 δισ. ευρώ), πούλησε το 85% της δημόσιας περιουσίας της Ανατολικής Γερμανίας αντί 44 δισ. μάρκων (ανάμεσα τους «δημοφιλείς» επιχειρήσεις πουλήθηκαν σε πλειστηριασμούς με ένα μοναδικό πλειοδότη αντί 1 μάρκου). 

Τελικός απολογισμός από τη μεταφορά ενός τεράστιου δημόσιου πλούτου στον «ιδιωτικό τομέα», 170 εκ. ζημιές». Ο ζημιογόνος ισολογισμός του ΤΑΙΠΕΔ «μυρίζει» επικίνδυνα Treuhand. Ωστόσο, η αποτυχία των ιδιωτικοποιήσεων και του μοντέλου που προωθεί η τρόικα δεν είναι μόνο ταμειακή. 

Η Ν.Β. επισημαίνει στο βιβλίο «Η αρπαγή της Ελλάδας» δυο παράδοξα στην εμμονή των δανειστών για γενική εκποίηση του δημόσιου πλούτου της χώρας. Το πρώτο είναι ότι εκδηλώνεται σε ένα διεθνές περιβάλλον στο οποίο καταγράφεται «αντιστροφή της αρχικής κοινωνικής συναίνεσης για τις ιδιωτικοποιήσεις, πρόκληση αντιδράσεων σε τοπικό, εθνικό και διεθνικό επίπεδο και – συνήθως μετά από κινητοποιήσεις και δημοψηφίσματα -επιστροφή σειράς επιχειρήσεων στη δημόσια ιδιοκτησία. Κατά κανόνα σε δημοτική/περιφερειακή ιδιοκτησία, όπως συνέβη με το νερό και την ενέργεια σε πόλεις της Γαλλίας και σε κρατίδια της Γερμανίας. 

 Οδήγησε ακόμη και στη νομοθετική απαγόρευση ιδιωτικοποίησης του νερού (Ολλανδία, Ιταλία)». Και το δεύτερο παράδοξο: «Οι περισσότερες μεγάλες χώρες της Ευρώπης διακρατούν τις στρατηγικού χαρακτήρα επιχειρήσεις τους υπό δημόσιο έλεγχο, εντάσσοντας τις στον αναπτυξιακό σχεδιασμό τους. Την ίδια στιγμή επιβάλλουν την ιδιωτικοποίηση των αντίστοιχων επιχειρήσεων των μικρότερων χωρών. Στην Ελλάδα προωθείται αυτή την περίοδο πρακτικά η ιδιωτικοποίηση των πάντων: Από την παραγωγή ηλεκτρισμού μέχρι τις παραλίες. Οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι είναι, ωστόσο, οι ίδιοι κρατικές επιχειρήσεις εντός και εκτός ΕΕ. Εδώ πρόκειται ουσιαστικά για αλλαγή του κράτους–ιδιοκτήτη. 

Δεν θα έπρεπε Ε.Ε. και Τρόικα να δώσουν απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα “τι εξυπηρετεί αυτό;”». Η απάντηση στο- ρητορικό τελικά- ερώτημα δίνεται στον απολογισμό των ιδιωτικοποιήσεων στους στρατηγικούς τομείς, από τις αμυντικές βιομηχανίες μέχρι τα δίκτυα μεταφορών και ενέργειας, με διεκδικητές εταιρείες κρατικών συμφερόντων μεγάλων χωρών. Έτσι, η «αποικιοποίηση» της Ελλάδας δια των ιδιωτικοποιήσεων γίνεται κατά την Ν.Β ζοφερή κυριολεξία. 

Κορυφαίο παράδειγμα οικονομικής αποτυχίας των ιδιωτικοποιήσεων είναι, κατά τη συγγραφέα, η ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών, έστω κι αν μεθοδεύονται μέσω της ιδιότυπης κρατικοποίησης των ζημιών τους. Σε ένα συνοπτικό απολογισμό αυτής της σκανδαλώδους διαχείρισης, η Ν.Β. παρατηρεί: «Οι δήθεν “κρατικές τράπεζες με ιδιωτικό management” ελέγχονται από το Ευρωσύστημα και από τις τραπεζικές οικογένειες: Χωρίς οποιαδήποτε λογοδοσία σε εκείνους που καλούνται να πληρώσουν τον θηριώδη νέο λογαριασμό των 50 δισ., δηλαδή τους Έλληνες εργαζόμενους. Ο σχεδιασμός είναι να μην υπάρχει πλέον καμιά δημόσια τράπεζα. Στο τέλος αυτής της περιόδου, ωστόσο, ανοιχτό μένει το ενδεχόμενο να μην υπάρχουν καν ελληνικές τράπεζες: Να έχουν περάσει όλες στην ιδιοκτησία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου». 

Στο ταμπλό του ελληνικού χρηματιστηρίου, ιδιαίτερα από το 2012, γράφτηκαν πολλά «επεισόδια» αυτής της πολιορκίας, με πρωταγωνιστές «αρπακτικά» διεθνή κεφάλαια και θύματα όσους επιμένουν να δοκιμάζουν την τύχη τους στις μετοχές. Ίσως γι’ αυτό έχουν ιδιαίτερη σημασία τα ερωτήματα που απηύθυνε η Ν.Β. προς τον πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κ. Μποτόπουλο κατά την ακρόασή του στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, και τα οποία μνημονεύονται στο βιβλίο. Αντιγράφουμε μερικά χαρακτηριστικά, που θυμίζουν αντίστοιχα «σκάνδαλα» στο ταμπλό του ΧΑ: «Πώς και γιατί επιτρέψατε την ανταλλαγή μετοχών μεταξύ της Εθνικής Τράπεζας και της Eurobank πριν υπάρξει το επίσημο Ο.Κ. γι' αυτό; Όταν ήρθε η Τρόικα και ανέτρεψε τα πάντα, γιατί αποδεχτήκατε το να μην επανέλθουν τα πακέτα των μετοχών και οι μέτοχοι στην προηγούμενη κατάσταση, όπως θα ήταν εφόσον δεν θα γινόταν έτσι και αλλιώς η συγχώνευση;... Γιατί δεν πάρθηκε κανένα πειθαρχικό μέτρο σε τράπεζες όπως η Εθνική, όταν, για παράδειγμα, στις 6 Μαρτίου ανακοίνωνε ότι δεν θα χρειαστεί αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και είκοσι ημέρες αργότερα ανακοίνωνε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 2,5 δισ.; Γιατί δεν παρεμβήκατε ως Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στο Χρηματιστήριο σε διάφορα περίεργα φαινόμενα με τις τραπεζικές μετοχές, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις ακραίες διακυμάνσεις της μετοχής της Eurobank μετά την οριστική ματαίωση της συγχώνευσης με την Εθνική Τράπεζα το 2013;» 

 Το βιβλίο της Ν.Β. «Η αρπαγή της Ελλάδας» φωτίζει πολλές ακόμη διαστάσεις της καταστροφικής συνάρτησης χρέους και ιδιωτικοποιήσεων. Ακολουθώντας την «καταιγίδα» νομοθετημάτων και «έκτακτων διαταγμάτων» που έφεραν κυβέρνηση και τρόικα από τον Ιούνιο του 2012 μέχρι τη διάλυση της Βουλής, οι δεκάδες- κοινοβουλευτικές και μη- παρεμβάσεις της Ν.Β. παρατίθενται οργανωμένες σε πέντε κεφάλαια που συνθέτουν το χρονικό της «αρπαγής». 

 Στο πρώτο κεφάλαιο («Πολλαπλασιάζοντας την κοινωνική καταστροφή») αναλύεται η νεοφιλελεύθερη στρατηγική της «εσωτερικής υποτίμησης» και ο ρόλος των «λάθος» πολλαπλασιαστών του ΔΝΤ, που από τον Οκτώβριο του 2012 και τη δημοσιοποίηση της Έκθεσης World Outlook η Ν.Β. κατήγγειλε στην ελληνική Βουλή, πολλούς μήνες πριν προκληθεί διεθνής και ελληνικός σάλος από την αποκάλυψή τους. 

Στο δεύτερο κεφάλαιο («Τα οικονομικά του Μαρκησίου ντε Σαντ»), αναλύεται ο ρόλος του κρατικού χρέους ως εργαλείου αποικιοποίησης της Ελλάδας, περιλαμβάνεται η αποκάλυψη των κανονισμών «two pack» για ενισχυμένη επιτήρηση των χωρών μέχρι την αποπληρωμή του 75% του χρέους τους και «υπενθυμίζεται» ποιον αληθινά «έσωσε» το PSI, δηλαδή τις ευρωπαϊκές τράπεζες. 

 Στο τρίτο κεφάλαιο («Όλα για πούλημα ή πώς να διαλύσετε μια χώρα») αναπτύσσεται η καταστροφική συνάρτηση χρέους και εκποίησης της δημόσιας περιουσίας, με το ΤΑΙΠΕΔ σε ρόλο «μεσίτη», στα πρότυπα της Treuhand, και με διαδικασίες εκτός δημοκρατικής νομιμότητας. Στο τέταρτο κεφάλαιο του βιβλίου («Τα αποτυπώματα της λεηλασίας»), όπως και στο πέμπτο («Η Ελλάδα ως οικόπεδο προς μεταβίβαση»), γίνεται ο αναλυτικός απολογισμός των ιδιωτικοποιήσεων σε όλους τους στρατηγικούς τομείς στους οποίους το κράτος διέθετε συμμετοχή, καθώς και της εκποίησης των «φιλέτων» της κρατικής ακίνητης περιουσίας. 

«Η αρπαγή της Ελλάδας» είναι ένα χρήσιμο βιβλίο τεκμηρίωσης που αποδεικνύει, μεταξύ άλλων, ότι η κοινοβουλευτική δουλειά, ακόμη και στις συνθήκες μνημονιακού εξευτελισμού του κοινοβουλευτισμού, μπορεί να έχει βάθος, επιστημονικότητα και μαχητικότητα. 

Η παρουσίαση του βιβλίου της Νάντιας Βαλαβάνη, «Η αρπαγή της Ελλάδας», πραγματοποιείται τη Δευτέρα, 19/1, στις 6.30, στο θέατρο Ιλίσια (Παπαδιαμαντοπούλου 4 & Βασ. Σοφίας). Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Αλέξης Τσίπρας, Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Παναγιώτης Λαφαζάνης, πρ. Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΣΥΡΙΖΑ, υπ. Βουλευτής Β’ Πειραιά, Νίκος Κοτζιάς, Καθηγητής Πολιτικών Θεωριών, Πρόεδρος Κίνησης «ΠΡΑΤΤΩ», Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Δημοσιογράφος – Συγγραφέας. Τη συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Γιάννης Κιμπουρόπουλος.