Συνέντευξη της Αναπληρώτριας Υπουργού Οικονομικών στην "Αυγή της Κυριακής" (29.3.2015)

1. Από τα λεγόμενα τεχνικά κλιμάκια εκφράστηκαν διαφωνίες για την ρύθμιση των 100 δόσεων παρότι βρισκόταν στην λίστα των μεταρρυθμίσεων που παρουσίασε η κυβέρνηση στο Γιούρογκρουπ. Υπάρχει κάποιο θέμα με την εφαρμογή των ρυθμίσεων; 

Η ρύθμιση «έως 100 δόσεις» έχει ψηφιστεί από την Βουλή και είναι πλέον νόμος του κράτους. Οι αντιδράσεις που εκφράστηκαν από τους θεσμούς, αφορούσαν ουσιαστικά στην απόρριψη της ιδέας φορολογικών ρυθμίσεων, αντιτάσσοντας ως νομοθετική αξία τη δημιουργία φορολογικής συνείδησης – κάτι απολύτως θεμιτό επίσης στον παρόντα χρόνο και προφανώς κατεύθυνση πρώτης ανάγκης π.χ. το 2000, όταν τα ληξιπρόθεσμα χρέη των πολιτών προς το Δημόσιο ήταν 4,9% του ΑΕΠ. 

Όταν όμως τέλος 2014, μετά από πέντε χρόνια μνημονιακής λαίλαπας, τα χρέη προς το Δημόσιο – χωρίς τις οφειλές προς Ασφαλιστικά Ταμεία και τα «κόκκινα δάνεια» – φτάνουν περίπου το 40% του ΑΕΠ, είναι φανερό ότι μέτρα καλλιέργειας φορολογικής συνείδησης πρέπει να συνδυαστούν με ένα δικαιότερο φορολογικό σύστημα, με ανάπτυξη και θέσεις δουλειάς. Και με ρυθμίσεις ανακούφισης των λαϊκών στρωμάτων, όπως η παραπάνω, που έχει στόχο κατά προτεραιότητα την απελευθέρωση από τη «φυλακή» του χρέους όσο γίνεται περισσότερων από τα 3,5 εκατομμύρια φυσικά πρόσωπα και πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, «αιχμάλωτους» ενός χρέους μέχρι 3.000 ευρώ… Αλλά και οι «μεγάλοι» για πρώτη φορά να πληρώσουν. Διαφορετικά δεν έχουμε λόγο ύπαρξης ως Κυβέρνηση.

 2. Ποιές είναι οι προσδοκίες σας για έσοδα από την ρύθμιση των 100 δόσεων για φέτος και σε βάθος χρόνου; Τι δείχνουν τα πρώτα στοιχεία για την ρύθμιση εξπρές; 

Δεν έχουμε ακόμη στα χέρια μας ασφαλή αποτελέσματα είσπραξης. Τα τελικά θα είναι διαθέσιμα Δευτέρα βράδυ. Περιορίζομαι να σας πω ότι τις πρώτες μέρες, για τις οποίες έχουμε εικόνα, σημειώθηκαν αποπληρωμές χρεών από τις δεκαετίες '80 και '90 – δηλ. από τα θεωρούμενα ως μη εισπράξιμα -, αλλά και «μερικές» πληρωμές οφειλών ύψους δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα είδος «εισαγωγής» στη ρύθμιση «έως 100 δόσεις», για την οποία επίσης δεν υπάρχουν ουσιαστικά προαπαιτούμενα για συμμετοχή. Ως προς τις Εφορίες - για όσους παραιτούνται από ένδικα μέσα ή έχουν πολύ παλιούς συμβεβαιωμένους πρόσθετους φόρους, που πρέπει να προσδιοριστούν -, η ρύθμιση βρίσκεται ήδη σε ισχύ. Ενώ η ηλεκτρονική πλατφόρμα της, μέσω της οποίας προσδοκούμε ότι θα μπει η μεγάλη πλειοψηφία όσων συμμετάσχουν χωρίς οποιαδήποτε επαφή με ΔΟΥ, χρειάζεται τουλάχιστον 20 μέρες από την ψήφιση του νόμου για να κατασκευαστεί, άρα θ’ ανοίξει γύρω στο Πάσχα.

 3. Το πρώτο δίμηνο του 2015 παρατηρήθηκε σημαντικό πρόβλημα είσπραξης εσόδων. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται το θέμα αυτό μέσα στο έτος; 

Ο Ιανουάριος, μήνας εκλογών κι ευθύνης της προηγούμενης κυβέρνησης, ήταν ο κύριος μήνας μιας τέτοιας κάμψης, που είχε αρχίσει ήδη από τους τελευταίους μήνες του 2014. Όσον αφορά το Φεβρουάριο, είναι φυσιολογική μια – σαφώς μικρότερη - προσωρινή κάμψη, όχι μόνο φορολογικών αλλά και ασφαλιστικών εσόδων, όταν επίκειται η ψήφιση νόμων που θα βοηθήσουν σημαντικά στην ελάφρυνση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων Οι «Κασσάνδρες», προέλευσης κυρίως ΝΔ και Ποταμιού, που προέβλεπαν ότι τα μέτρα αυτά δεν πρόκειται να αποδώσουν έσοδα στα δημόσια ταμεία, διαψεύδονται ήδη με τα αποτελέσματα της προσέλευσης στην προκαταρκτική, εκτός ρύθμισης, εφάπαξ καταβολή. Δυστυχώς δεν υπήρχε δυνατότητα παράτασης της, όπως μας ζητούν χιλιάδες φορολογούμενοι, καθώς στο νόμο δεν υπάρχει τέτοια εξουσιοδοτική διάταξη. Μπορούν να μπουν ωστόσο στη ρύθμιση «έως 100 δόσεις», που προβλέπει ακόμα ευεργετικότερη ολική εξόφληση, καθώς και, διαφορετικού τύπου, μερική εφάπαξ καταβολή με υπαγωγή της υπόλοιπης οφειλής σε ρύθμιση. 

 4. Υπάρχει κίνδυνος να ληφθούν μέτρα που θα επιβαρύνουν τους φορολογούμενους ή να μετατεθεί για αργότερα το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ; 

Οι μόνοι φορολογούμενοι που ελπίζουμε τελικά να καταφέρουμε να επιβαρυνθούν, είναι όσοι φορολογούνταν πολύ λιγότερο από την πραγματική φοροδοτική τους ικανότητα – λόγω φοροδιαφυγής ή «νόμιμης» φοροαποφυγής. Αυτοί έχουν πράγματι λόγους ν’ ανησυχούν. Όσο για το αφορολόγητο των 12.000, σχεδιάζεται να νομοθετηθεί το δεύτερο εξάμηνο του έτους για τα εισοδήματα του 2015. 

5. Είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να αυξηθεί ο φόρος σε ορισμένα είδη όπως τσιγάρα και ποτά ή άλλα προϊόντα ή ο ΦΠΑ σε ορισμένα πολύ τουριστικά νησιά; 

Υπάρχει εντός κυβέρνησης μια συζήτηση για όλα αυτά. Προσωπική μου άποψη είναι ότι, με το σύνολο των φόρων στα καπνικά είδη να ανέρχεται ήδη στο 88% της τιμής που καταβάλλει ο τελικός καταναλωτής, οποιαδήποτε παραπέρα αύξηση θα ευνοήσει όχι τα έσοδα, αλλά το λαθρεμπόριο, που για ν’ αντιμετωπιστεί χρειάζονται όχι μόνο διωκτικά αλλά και τιμολογιακά μέτρα. Για τα οινοπνευματώδη, ίσως η ένταση των προληπτικών ελέγχων να είναι προτιμότερη από την καταστολή. Η καταστολή κάθε είδους παρανομίας, απολύτως απαραίτητη σήμερα, κοστίζει πολλαπλάσια από την πρόληψη. Ο μειωμένος ΦΠΑ στα νησιά θεσμοθετήθηκε για εξαιρετικά ισχυρούς λόγους: Για ν’ αντιμετωπισθούν τα αυξημένα έξοδα κατοίκων και επιχειρήσεων λόγω μεταφορικού κόστους και άλλων δυσμενών, λόγω γεωγραφίας, οικονομικών παραγόντων. Οι λόγοι αυτοί έχουν ξεπεραστεί προ πολλού, βέβαια, για νησιά όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, που το τουριστικό προϊόν τους τιμολογείται πενταπλάσια π.χ. από την Κρήτη, και το κατά κεφαλή εισόδημα των κατοίκων τους είναι πολύ υψηλότερο. Και δεν καταλαβαίνω γιατί σκέψεις για ευθυγράμμιση αυτών των δύο νησιών με το καθεστώς ΦΠΑ της επικράτειας προκαλεί τις διαμαρτυρίες π.χ. του Δημάρχου Λέσβου. Από αλληλεγγύη; Ωστόσο, μια τέτοια ευθυγράμμιση είναι μάλλον δύσκολο να πραγματοποιηθεί, καθώς τα νησιά του Αιγαίου έχουν μπει όλα μαζί στο ειδικό καθεστώς ΦΠΑ. 

6. Τα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής προχωρούν; Εξετάζετε και άλλα μέτρα για την είσπραξη του ΦΠΑ; Ποιά; 

Η εισπραξιμότητα του ΦΠΑ είναι αρκετά μικρότερη από το μέσο ενωσιακό επίπεδο. Στόχος είναι να το προσεγγίσουμε. Είναι επίσης γνωστό ότι η παρουσία και μόνο φοροελεγκτών σε οποιαδήποτε περιοχή, ανεβάζει την έκδοση αποδείξεων και την είσπραξη ΦΠΑ. Θ’ αρχίσουμε από τα πιο απλά, όπως είναι η αποκατάσταση σε όλη την επικράτεια των προληπτικών ελέγχων σε συνεργασία του λεγόμενου «μικρού ΣΔΟΕ» και των ΔΟΥ, που ανήκουν βέβαια εξ ολοκλήρου στην ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, που διατηρεί διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια έναντι του αρμόδιου Υπουργού. Βέβαια η φοροδιαφυγή των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, μπορεί να ελεγχθεί ουσιαστικά μόνο μέσω ολοκλήρωσης μιας εφαρμογής που μελετάται εδώ και καιρό χωρίς να έχει θεσπιστεί, της ηλεκτρονικής διασύνδεσης των ταμειομηχανών με τα κεντρικά πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου και την επέκταση των πληρωμών με πιστωτικές, χρεωστικές, pre-paid κλπ κάρτες - πράγμα που προϋποθέτει μεγάλη επέκταση των σημείων με τα ειδικά «μηχανάκια» ηλεκτρονικών συναλλαγών, που σήμερα δεν ξεπερνούν συνολικά τα 130.000 σε όλη την επικράτεια. Σε ένα τέτοιο σύστημα μπορούν να διασυνδεθούν επίσης γιατροί και δικηγόροι. Τέτοιες λύσεις προϋποθέτουν βεβαίως δικαιότερο φορολογικό σύστημα, ξεκινώντας από την κατάργηση της φορολόγησης από το πρώτο ευρώ των ελεύθερων επαγγελματιών και των μονοπρόσωπων επιχειρήσεων - πολύ περισσότερο των νέων παιδιών, που ενώ δουλεύουν ως μισθωτοί με μπλοκάκι, σε ορισμένες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες. 

7. Με την φοροδιαφυγή των πλουσίων και το λαθρεμπόριο πότε θα έχουμε μέτρα και τι θα περιλαμβάνουν; Για τις λεγόμενες τριγωνικές συναλλαγές, πώς θα ξεπεραστούν τα εμπόδια εφαρμογής και ποιοί κλάδοι θα ελεγχθούν κατά προτεραιότητα; 

Σε ότι έχει να κάνει με την φοροδιαφυγή των πλουσίων, υπάρχει για πρώτη φορά πραγματική πολιτική βούληση να πραγματοποιηθούν και να ολοκληρωθούν φορολογικοί έλεγχοι σε μεγάλη έκταση. Σε αυτό θα βοηθήσει πολύ ο συνδυασμός για πρώτη φορά των κάθε λογής «λιστών», με πρώτη τη «Lagarde», που αλλάζει την «ανάλυση ρίσκου», καθώς και η ολοκλήρωση ενός ηλεκτρονικού «καταθεσιολόγιου» για την τελευταία δεκαπενταετία, που θα δώσει τη δυνατότητα άμεσου ελέγχου της πραγματικής φοροδοτικής ικανότητας. Και θα διευκολύνει σχεδιασμούς της κυβέρνησης για δυνατότητες «εθελοντικής δήλωσης», χωρίς ποινικές συνέπειες, χρήματος από φοροδιαφυγή – και όχι βέβαια από «μίζες» ή άλλες εγκληματικές δραστηριότητες - που υπάρχει ή πέρασε από τραπεζικούς λογαριασμούς σε Ελλάδα κι εξωτερικό. Σχετικά με τις λεγόμενες «τριγωνικές συναλλαγές», που αφορούν μόνο μεγάλες και πολύ μεγάλες, πολυεθνικές, εταιρείες, και «αγγίζουν» επίσης τη μάστιγα των off-shore, η συμπλήρωση της σχετικής νομοθεσίας είναι στην κατεύθυνση των μέτρων καταπολέμησης της «νόμιμης» φοροαποφυγής. Ανάλογα μέτρα θα υπάρξουν και για άλλους τέτοιους τομείς. Οι βασικές αντιδράσεις, που αφορούν το πεδίο εφαρμογής της νέας νομοθετικής ρύθμισης, το ότι δηλαδή χρειάζεται να καταβάλλουν σε κάθε εισαγωγή «προληπτικά» για ένα τρίμηνο το 26% της δαπάνης και εταιρείες που ολοφάνερα δεν κάνουν «τριγωνικές», είναι βάσιμες. Θ’ αντιμετωπίσουμε άμεσα το πρόβλημα μέσω Υπουργικής Απόφασης ή και νομοθετικής ρύθμισης. Η καταπολέμηση των «τριγωνικών» συναλλαγών δε θ’ αυξήσει μόνο τα έσοδα στα ταμεία, αλλά θα επιφέρει και μείωση τιμών βασικών προϊόντων - πολύτιμο στη σημερινή κατάσταση. Τα τελωνεία προσφέρουν σήμερα περίπου το ένα τρίτο των δημοσίων εσόδων. Άρα τα μέτρα, νομοθετικά και επιχειρησιακά, για το – εκτεταμένο – λαθρεμπόριο, που μελετώνται συντονισμένα από την κυβέρνηση, θα είναι κρίσιμης σημασίας για αύξηση των κρατικών εσόδων και μείωση της εγκληματικότητας. 

8. Και μια προσωπική ερώτηση: Το τελευταίο διάστημα γίνατε στόχος προσωπικών επιθέσεων. Από μεριάς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, μια επίθεση που είχε ξεκινήσει ένα χρόνο πριν, για καταθέσεις στο εξωτερικό, που τελικά δεν έχετε. Αλλά κι επειδή νοσηλευτήκατε σε ιδιωτική κλινική, από μεριάς του Προέδρου των νοσοκομειακών γιατρών και στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ, που μάλλον δεν ήξερε ότι εργαστήκατε χρόνια, μέχρι πρόσφατα, ως ασφαλίστρια… Πως κρίνετε αυτές τις επιθέσεις; 

Στις δηλώσεις που έκανα και για τις δυο περιπτώσεις, λέω επίσης ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται ν’ αναφερθώ ξανά σε αυτά τα ζητήματα. Όσο για τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, πριν καλέσουν ξαφνικά δημόσια, είτε κατά τη διάρκεια νοσηλείας του είτε όχι, οποιοδήποτε μέλος της Κυβέρνησης να παραιτηθεί, καλό θα είναι προηγουμένως τουλάχιστον να του έχουν τηλεφωνήσει.