"Το Μεγάλο ΝΑΙ και το μεγάλο ΟΧΙ" - Άρθρο στην "Εφημερίδα των Συντακτών" (3.7.2015)

Το μεγάλο ΝΑΙ και το μεγάλο ΟΧΙ 

Της Νάντιας Βαλαβάνη 

Συγχωρέστε με αν σήμερα μιλήσω με κουβέντες λιγότερο συμβατικές. 

Μόλις μια μέρα μας χωρίζει πριν από τούτη την κορυφαία δημοκρατική αναμέτρηση: Θα κρίνει αν λαός και χώρα παραμείνουν βυθισμένοι στο μακρύ μνημονιακό χειμώνα. Ή, αντίθετα, θα οπλίσουν το χέρι της κυβέρνησης με εκείνο «το μεγάλο Όχι*», που θα επιτρέψει μια συμφωνία με, έστω μισάνοιχτο, ένα παράθυρο. Για απεμπλοκή της χώρας από το καθεστώς αποικίας χρέους και επιτροπευόμενης διακυβέρνησης. Για απελευθέρωση των ανθρώπων απ’ το είδος της ημιζωής, που είδε το φως με τις ουρές ανάγκης και φόβου έξω από τα ATM, αλλά βιώνεται καθημερινά μακριά απ’ τις τηλεοπτικές κάμερες, μια χαμοζωή που ξοδεύεται χωρίς προοπτική κι ελπίδα. 

Εξάλλου είμαστε ήδη πέρα από το λόγο: Είναι λες και σ’ αυτή την σύντομη προεκλογική εκστρατεία όλα έχουν ήδη ειπωθεί, νούμερα κι υποθέσεις, ψέματα κι αλήθειες. 

Με προπαγάνδιση του ΝΑΙ σχεδόν από κάθε ΜΜΕ, μ’ ελάχιστες τιμητικές εξαιρέσεις «μικρών», σημειώνεται η πιο θρασύτατη άμεση παρέμβαση «απέξω». Αλλά ας μη γελιόμαστε. Οι «θεσμοί» μπορεί να πήγαν στα λόγια ένα βήμα παραπέρα προεκλογικά, ώστε πλέον να διαβεβαιώνουν καλοκάγαθα τον ελληνικό λαό πως με τα τελεσιγραφικά κείμενα, που αναφέρονται στο ψηφοδέλτιο πλάι στο «Δεν εγκρίνεται/ Όχι» «Εγκρίνεται/ Ναι», δεν κόβονται μισθοί και συντάξεις, προκαλώντας τους καγχασμούς των παριστάμενων δημοσιογράφων. Μπορούσαν όμως να διαστρέφουν την πραγματικότητα τόσο άνετα, επειδή «μέσα» ήδη «έκαναν παιχνίδι»: Κόβοντας τον ELA τη βδομάδα του δημοψηφίσματος, ποντάροντας όχι στα λόγια, αλλά στην πιο «μαύρη» προπαγάνδα: Στον εκβιασμό της πράξης. Αυτής με τα 60αρια στα ΑΤΜ. 

Εξάλλου πρόκειται για μια προεκλογική περίοδο απολύτως σουρεαλιστική. 

 Όταν μέχρις ότου οι ίδιοι οι «θεσμοί» αναρτήσουν τα δυο κείμενα αναφοράς στη σελίδα της Κομισιόν αναλαμβάνοντας πρακτικά την πατρότητα τους, οι εγχώριοι πλασιέ τους - αυτοί που διαβεβαίωναν ότι θα ψηφίσουν ότι νάναι, φτάνει από τους «θεσμούς» νάναι -, στη συζήτηση στη Βουλή χαρακτήριζαν τα κείμενα στο ψηφοδέλτιο ανύπαρκτα, non parer σε μια κυβερνητική επιχείρηση εξαπάτησης του λαού. Αυτό, λέγανε, φαίνεται και απ’ τ’ ότι είναι ανυπόγραφα. Λες και δεν ξέρουν ότι επειδή είναι κείμενα δανειστών, πέραν του «ευρωπαϊκού κεκτημένου», δε μπορούν να τα νομιμοποιήσουν με την υπογραφή τους αυτοί που τα επιβάλλουν. Τα νομιμοποιεί με την υπογραφή του, τη στιγμή που τη βάζει, αυτός στον οποίο επιβάλλονται. 

Κι έφτασε το «μέτωπο» του ΝΑΙ, οι κατήγοροι των «ψεκασμένων», να γίνονται κήρυκες των πιο αδιάντροπων θεωριών συνωμοσίας, ανακαλύπτοντας «γιάφκες δραχμής» μέχρι και στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους… Προπαντός, όμως, σαλπίζουν την πιο ανυπόκριτα άνευ όρων συνθηκολόγηση. 

Όταν η ΓΣΕΕ ψηφίζει ΝΑΙ στη συνέχιση του μνημονιακού εργασιακού χειμώνα για τα δικαιώματα των εργαζόμενων ανθρώπων και το Υπουργείο Εργασίας ΟΧΙ. 

Και την ίδια στιγμή το μεγαλύτερο πανγερμανικό συνδικάτο του ιδιωτικού τομέα, αυτό της IG Metall, στο προχθεσινό συνέδριο του καλεί «τις ελληνίδες κι έλληνες συναδέλφους» με ψήφισμα του: «Πείτε ΟΧΙ στον εκβιασμό της Κομμισιόν, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ. Πείτε ΟΧΙ στη συνέχιση της κοινωνικής αποδόμησης. Μαζί για μια δημοκρατική και κοινωνική Ευρώπη προς το συμφέρον των εργαζομένων της!» 

Όταν η ΠΑΣΕΓΕΣ ζητά απ’ την Αναπληρώτρια Υπουργό Οικονομικών ραντεβού παραμονή του δημοψηφίσματος μ’ αίτημα να εξηγηθεί απ’ το Υπουργείο που θα βρουν οι αγρότες ρευστότητα για να καλλιεργήσουν: Οι αγρότες που, μετά το «καταβρόχθισμα» της Αγροτικής Τράπεζας απ’ την Πειραιώς ως μνημονιακή υποχρέωση, καλλιεργούν με «ειδικό» επιτόκιο 8%. Και με το κείμενο στο ψηφοδέλτιο μετατρέπονται σε «επιχειρηματίες» χωρίς οποιαδήποτε διάκριση: Με 26% φορολόγηση από το πρώτο ευρώ για νέους και μεγαλύτερους, συμπεριλαμβανομένων επιδοτήσεων και αποζημιώσεων. Με κατάργηση του ειδικού καθεστώτος στο αγροτικό πετρέλαιο… 

 Σήμερα είναι η στιγμή που οι «θεσμοί», στερώντας τη ρευστότητα απ’ τις τράπεζες, επιδιώκουν να δημιουργήσουν μέσα στο λαό ένα είδος παβλοφικού αντανακλαστικού για το ΝΑΙ: Ακούγοντας το καμπανάκι, αμέσως να φαντασιώνεται «…ένα χρέος παλιό, μονέδα που έμεινε για χρόνια στην κάσα ενός φιλάργυρου, και τέλος ήρθε η στιγμή της πληρωμής κι ακούγονται νομίσματα να πέφτουν πάνω στο τραπέζι…**» 

Σίγουροι ότι έτσι οι άνθρωποι γίνονται χειραγωγήσιμοι, επειδή: «Ο άνθρωπος είναι μαλακός / χείλια και δάκτυλα που λαχταρούν ένα άσπρο στήθος / και πόδια που θα τρέχανε, κι ας είναι τόσο κουρασμένα / στο παραμικρό σφύριγμα του κέρδους. / Σαν έρθει ο θέρος / προτιμούν να σφυρίξουν τα δρεπάνια στ’ άλλο χωράφι / άλλοι φωνάζουν για να ξορκίσουν το δαιμονικό / άλλοι μπερδεύονται μες στα αγαθά τους, άλλοι ρητορεύουν.» 

Είναι όμως στ’ αλήθεια έτσι – ή μόνο έτσι – ο άνθρωπος; «Αλλά τα ξόρκια τ’ αγαθά τις ρητορείες / σαν είναι οι ζωντανοί μακριά, τι θα τα κάνεις; / Μήπως ο άνθρωπος είναι άλλο πράγμα; / Μήπως είναι αυτό που μεταδίδει τη ζωή; / Καιρός του σπείρειν, καιρός του θερίζειν.» 

Κι έτσι έρχεται ο καιρός που τα υπόγεια ρεύματα, οι υπόγειες αντιστάσεις μιας κοινωνίας που απέδειξε ότι παραμένει ζωντανή, χρειάζεται να αναδυθούν μέσα απ’ την καταθλιπτική μιντιακή μονοτονία του ΝΑΙ. Αντιμέτωποι με «ψυχές μαραγκιασμένες από δημόσιες αμαρτίες, καθένας κι ένα αξίωμα σαν το πουλί στο κλουβί του», χρειάζεται να ορθωθεί «Il gran rifiuto», το μεγάλο ΟΧΙ. 

Για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία γίνεται εκλογική διαδικασία με κλειστές τράπεζες. Ένα τέτοιο ΟΧΙ, μπορεί να μετατραπεί σε ένα μεγάλο ΝΑΙ στην αξιοπρέπεια και στην ελευθερία, που είναι πριν απ’ όλα αξίες υλικές. Γιατί πόσο αξιοπρεπής κι ελεύθερος μπορείς να παραμείνεις καταδικασμένος σε μια εξαθλίωση δίχως τέλος; 

Τελικά, σε τέτοιες συνθήκες, «οι ήρωες περπατούν στα σκοτεινά.»                   

……………………………………………………………………………… 

Οι στίχοι είναι απ’ τα ποίηματα «Che fece … il gran rifiuto» (*) του Κ.Καβάφη και «Τελευταίος σταθμός» (**) του Γ.Σεφέρη.