Από το Χάος στο μυαλό μας, στο φορολογικό Χάος - Άρθρο στην ηλ. έκδοση της Εφ.Συν. τη Δευτέρα, 9.5.2016

ΑΠΟ ΤΟ ΧΑΟΣ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ

ΣΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΧΑΟΣ

της Νάντιας Βαλαβάνη

 

Δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική έκδοση της Εφ.Συν τη Δευτέρα, 9.5.2016

Στα «ΝΕΑ του Σαββατοκύριακου» 29.4-1.5.2016, σε άρθρο με τίτλο «15 μήνες φορολογικού χάους» υπάρχει αναφορά στη σύντομη θητεία μου ως αν. Υπουργού Οικονομικών με αρμοδιότητα τα φορολογικά, που κινείται πέραν της πολιτικής πολεμικής, καθώς μεταξύ άλλων αναφέρεται σε δυο μυθεύματα, ένα τετριμμένο κι ένα πρωτοφανέρωτο.

                                            Δεν πληρώνω

Τετριμμένος είναι ο ισχυρισμός ότι «από το κίνημα Δεν Πληρώνω η Βαλαβάνη πέρασε στο “πατριωτικό καθήκον” να πληρώνουν όλοι τους φόρους τους». Μάταια έχω ζητήσει να αναδημοσιεύσουν οτιδήποτε δικό μου από το έδαφος του Δεν Πληρώνω, απλούστατα επειδή δεν υπάρχει. Μια και μοναδική φορά συμμετείχα σε κινητοποίηση σε καινούργιο σταθμό διοδίων στη Βόρεια Ελλάδα, καθώς διατηρώ την άποψη ότι τα διόδια στους ελληνικούς δρόμους ισοδυναμούν με ληστεία. Όσο για το «πατριωτικό καθήκον» - από τη συζήτηση στη Βουλή για τις Προγραμματικές Δηλώσεις της νέας κυβέρνησης -, εξακολουθώ να θεωρώ ότι επίσης στο μέλλον η ολόπλευρη οικονομική στήριξη μιας κυβέρνησης με αποστολή την απεμπλοκή της χώρας από τα μνημόνια χρειάζεται και θα προέλθει πρωτίστως από τον ίδιο το λαό.

       Φορολογική πολιτική: Αποτέλεσμα προγράμματος ή know-how;

Η αρθρογράφος ισχυρίζεται ότι «η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ξεκίνησε στραβά», λόγω της «επιλογής» μου στη συγκεκριμένη θέση για λόγους «εξυπηρέτησης των τότε εσωκομματικών ισορροπιών των συνιστωσών», ενώ δεν ήξερα να συντάξω – κατά δήλωση μου – ούτε τη φορολογική μου δήλωση.

Πρώτον: Αν η αρθρογράφος είχε στοιχειώδεις γνώσεις ιστορίας του ΣΥΡΙΖΑ, θα ήξερε ότι θα ήταν αδύνατη η επιλογή μου σε θέση υπουργού οποιασδήποτε αρμοδιότητας για λόγους «εξυπηρέτησης εσωκομματικών ισορροπιών των συνιστωσών». Για τον απλούστατο λόγο ότι στα οκτώ χρόνια που ήμουν (απλό) μέλος του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι την αποχώρηση μου μετά την ψήφιση του Γ’ Μνημόνιου τον Αύγουστο 2015, δεν ανήκα σε οποιαδήποτε συνιστώσα ή «ρεύμα» του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ήμουν σταθερά ανένταχτη. Στην πραγματικότητα, δηλ., ανήκα στο πλειοψηφικό ρεύμα των μελών και φίλων του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο ωστόσο από τη δημιουργία του ενιαίου κόμματος το 2013 δεν είχε πια ούτε ένα άνθρωπο αυτής της κατηγορίας, πολύ περισσότερο «εκπρόσωπο», στην Κεντρική Επιτροπή και την Πολιτική Γραμματεία.

Δεύτερον: Είχα όντως δηλώσει σχετικά στη Βουλή - όχι αυτό ακριβώς που επικαλείται η αρθρογράφος, αλλά ότι δεν έχω συντάξει ποτέ η ίδια τη φορολογική μου δήλωση. Αυτό βεβαίως συνέβαινε, επειδή επί δεκαετίες μέχρι το θάνατο του, τέλος 2014, την κοινή φορολογική μας δήλωση συνέτασσε ο σύντροφος μου. Ως γνωστόν, οι άλλοι Υπουργοί Οικονομικών συνέτασσαν όλοι προσωπικά τις φορολογικές τους δηλώσεις!

Τρίτον: Ποιος είναι ο «καταλληλότερος» Υπουργός επί της φορολογίας; Κάποιος με ειδικότητα τα φορολογικά που υπηρετεί μνημόνιο ή κάποιος άλλης ειδικότητας που υπηρετεί πολιτική απεμπλοκής από τα μνημόνια; Η ίδια η ερώτηση δείχνει το παράλογο της σχετικής τοποθέτησης: Και ο ένας και ο άλλος μπορεί να είναι οι «καταλληλότεροι» - το πραγματικό ερώτημα είναι, καταλληλότεροι για την υλοποίηση ποιας πολιτικής;  

Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέχτηκε το Γενάρη του 2015  για να εφαρμόσει το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Για να μιλήσω προσωπικά, κατάλαβα γρήγορα – όπως θα καταλάβαινε και οποιοσδήποτε άλλος στη θέση μου είχε μια τέτοια θεώρηση - τι «προσαρμογές», πρακτικά και χρονικά, θα μπορούσαν να γίνουν ώστε ν’  αρχίσει μια σταδιακή εφαρμογή του χωρίς να υπονομεύεται η ίδια η διαπραγμάτευση για μια συμφωνία «έντιμου συμβιβασμού», απεμπλοκής από τα μνημόνια και διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους,  που βεβαίως επιθυμούσα να πετύχει.

Μια τέτοια «μεταβατική» φορολογική πολιτική όφειλε να υπηρετεί ένα τριπλό στόχο: Την απαλλαγή της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας από ένα αβάστακτο φορολογικό καθεστώς, που μετά την ψήφιση του το καλοκαίρι του 2013, θα εφαρμοζόταν σε όλη του την έκταση ως προς τη φορολογία εισοδήματος για πρώτη φορά το 2015 (για τα εισοδήματα του 2014). Την ανακούφιση της μεγάλης πλειοψηφίας των χρεοφειλετών του Δημοσίου, που πνίγονταν – 3,3 εκατ. άνθρωποι και πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις σε σύνολο 3,9 οφειλετών στο Δημόσιο - σε χρέη μέχρι 3.000 ευρώ (τα 3,5 εκατ. απ’  αυτούς σε χρέη μέχρι 5.000 ευρώ). Και, βέβαια, τη συγκέντρωση επαρκών δημοσίων εσόδων, ανάλογα με την πραγματική φοροδοτική ικανότητα του καθενός, για να μπορεί η κυβέρνηση ν’  ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της ως προς τον κρατικό προϋπολογισμό (μισθούς, συντάξεις, πάσης φύσης κοινωνική πολιτική και τα χρέη της προς τους προμηθευτές της).

Η νομοθέτηση που έγινε - εξ ολοκλήρου «μονομερής» και καθαρά εισαγωγική, καθώς ταυτόχρονα διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις - ήταν σ’  αυτή την κατεύθυνση: Από τις 100 δόσεις, στις οποίες συμμετείχαν 1 εκατ. άνθρωποι διευθετώντας 7,5 δις χρέος, από τα οποία το 1,65 δις καταβλήθηκε εντός

2015, μέχρι το Ταμείο Δημόσιας Περιουσίας, για το οποίο νομοθετήθηκε ρητά ότι τα έσοδα από την αξιοποίηση, κι όχι το ξεπούλημα, της δημόσιας περιουσίας θα διοχετεύονται κυρίως στη χρηματοδότηση της Κοινωνικής Ασφάλισης ως πρόσθετοι, εκτός ασφαλιστικού συστήματος, πόροι, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χωρίς περικοπές συντάξεων και αυξήσεις εισφορών. Από τις νομοθετικές παρεμβάσεις ανάλογες με το «μικρό φορολογικό» για τα ιδιαίτερα χαμηλά εισοδήματα, τους ομογενείς  αλλά και για τους μικρομεσαίους αγρότες, που αλλιώς έμπαιναν πρακτικά σε τροχιά εξάλειψης, μέχρι μέτρα στην κατεύθυνση της παραγωγικής ανασυγκρότησης.

Όλα τα παραπάνω δυναμίτισε (100 δόσεις) ή κατάργησε (π.χ. μείωση των προκαταβολών στους αγρότες στο μισό, στο 27,5%, και στο 13,75% για τους νέους αγρότες)  το Γ’  Μνημόνιο, το οποίο επίσης ακύρωσε το άρθρο για το Ταμείο, αντικαθιστώντας το με ένα Υπερταμείο Ιδιωτικοποίησης του συνόλου της Δημόσιας Περιουσίας με προορισμό τους δανειστές και το χρέος. Και βέβαια, όταν παραιτήθηκα από μέλος της κυβέρνησης ελάχιστες ώρες μετά την ανακοίνωση της τελικής συμφωνίας της 13^ης Ιουλίου από τις Βρυξέλλες,  υπήρχαν έτοιμα νομοσχέδια ή ρυθμίσεις που είχαν σταλεί κεντρικά ή περίμεναν τη σειρά τους στα συρτάρια: Για τη μείωση των αντικειμενικών αξιών και για σημαντικά θέματα αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας. Προχωρούσε – και ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο, όπως ήταν προγραμματισμένο, αν και κατά πληροφορίες μέχρι τέλος του χρόνου δεν είχε ακόμα παραληφθεί από το Υπουργείο Οικονομικών - το ενιαίο ηλεκτρονικό «καταθεσιολόγιο» των τραπεζών, δηλ. το άνοιγμα των 500.000 λογαριασμών που κάποια στιγμή εντός της προηγούμενης 15ετίας διέθεταν άνω των 300.000 ευρώ καταθέσεων, για τη σύλληψη της μεγάλης φοροδιαφυγής, καθώς και το σχέδιο πληρωμής κυρίως με ηλεκτρονικό χρήμα για περιορισμό της «μικρής» φοροδιαφυγής. Αλλά και το νομοσχέδιο που είχαμε ζητήσει και κατάρτισε το ΣΔΟΕ – που διαλύθηκε το ίδιο με το Γ’ Μνημόνιο! – για το «μαύρο χρήμα» στο εξωτερικό. Ήξερα επίσης τι θα έπρεπε να γίνει στο φορολογικό νομοσχέδιο για τα εισοδήματα του 2015, που είχα προαναγγείλει για το φθινόπωρο, ώστε να υπάρξει  μια σταδιακή, αλλά ριζική, αλλαγή προς το καλύτερο της φορολογίας εισοδήματος - και των φόρων περιουσίας - για μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες και τη μεγάλη πλειοψηφία των μεσαίων στρωμάτων. 

                                      Η τάξη και το χάος

Όλα αυτά βέβαια έχουν σήμερα την αξία ευρημάτων κατά τη νεκροψία. Το θέμα είναι αν ένα άρθρο γράφεται με στόχο να ερμηνεύσει τι πήγε πράγματι στραβά: Με στόχο, εφόσον μπορέσει να ξαναδημιουργηθεί μια χειραφετητική προοπτική, τα πράγματα να εξελιχθούν αλλιώτικα.  Ή αν η συνένωση της φορολογικής πολιτικής της άνοιξης της πρώτης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με το φορολογικό χάος που ακολούθησε και κλιμακώνεται σήμερα, εξυπηρετεί μια εκ των προτέρων δικαιολόγηση: Συνέχισης της φοροκαταιγίδας με μια άλλη κυβέρνηση. Γιατί στο σημερινό φορολογικό χάος υπάρχει επίσης τάξη. Κι η τάξη αυτή είναι μνημονιακή.