01.07.2023 ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΜΙΑ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ Κείμενο της Ν. Βαλαβάνη στην ΕφΣυν του Σαββατοκύριακου

 

 

 

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΜΙΑ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ

Η γάτα του Σρέντιγκερ, ο φοίνικας

και το κουτί

                                       της Νάντιας Βαλαβάνη

 

«Είσαι ο μοναδικός σύγχρονος φυσικός ...που μπορεί να δει ότι, αν κάποιος θέλει να είναι ειλικρινής, δε μπορεί απλά να προσπεράσει την υπόθεση της πραγματικότητας ...[το θεωρητικό σου πείραμα με] τη γάτα στο κουτί, όπου η κυματοσυνάρτηση του συστήματος περιέχει και την ζωντανή γάτα και την κομματιασμένη.»

                  

                  ‘Αλμπερτ Αϊνστάιν, Επιστολή στον Σρέντιγκερ, 1950

 

Ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε γέννημα μεταξύ 1999 και 2006 - με μια στάση το 2004, τυπική ημερομηνία συγκρότησης του - της συνάντησης, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία, όλων των ιστορικών και, μέχρι τότε αντιπαρατιθέμενων, ρευμάτων της ελληνικής αριστεράς. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η «συνάντηση» μπόρεσε να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση και κυβέρνηση και να γράψει για κάποια χρόνια, με όλες τις αντιφάσεις και ακόμα και τις ανομολόγητες  επιδιώξεις μέρους της ηγεσίας της, κάποιες από τις καλύτερες σελίδες αντίστασης της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, επειδή μεταξύ 2010 και 2015 (και κυρίως την κρίσιμη διετία 2011-2012) κατάφερε να εκφράσει τις βαθύτερες ανάγκες επιβίωσης και αντίστασης όλων των τσακισμένων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, πριν απ’  όλα των λαϊκών και της νεολαίας. Για να καταλήξει, από ευρεία μειοψηφική κυβέρνηση τον Γενάρη 2015, να εκφράσει την πιο καθαρή λαϊκή πλειοψηφία το καλοκαίρι του 2015 με ξεκάθαρο μήνυμα – όχι άλλα μνημόνια, δεν κάνουμε πίσω – σε μια εκλογική ετυμηγορία μοναδική στην παγκόσμια ιστορία: με κλειστές τράπεζες.

 

Αυτή η ευρεία πλειοψηφία, όχι στο πλαίσιο κάποιου θεωρητικού πειράματος, αλλά πραγματική, βιωμένη και ελπιδοφόρα, χάρη στην εξέλιξη του καλοκαιριού του 2015 δεν πρόλαβε ν’  αποκτήσει βάθος ανάλογο με την έκταση της και τη δύναμη του χειραφετητικού όνειρου που την κινούσε. Το μεγαλύτερο μέρος της, περνώντας μέσα από τους εκλογικούς σταθμούς του Σεπτέμβρη 2015 και του 2019, επανεφηύρε τον εαυτό της το 2023 ως τμήμα του 40% της ΝΔ (μετά από μια τραγική κυβερνητική θητεία...), αλλά και της γενικότερης συντηρητικής μετατόπισης της ελληνικής κοινωνίας - καταγράφοντας συνολικά (σύμφωνα με γνωστό δημοσιολόγο, σε «50 αποχρώσεις του μαύρου») αν όχι μια ευρεία και καθαρή πλειοψηφία όσο εκείνη του 2015, ωστόσο μια οριακή πλειοψηφία αδιαμφισβήτητα: Μεταξύ πολλών άλλων, και όσων πείστηκαν «από την πείρα τους» ότι το όνειρο της απελευθέρωσης δεν αποτελεί παρά ονειροφαντασιά.

 

Ο Αλέξης Τσίπρας υπήρξε ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης αυτού του κόμματος κι αυτού του κινήματος αντίστασης κι απελευθέρωσης. Από την εποχή της ιστορικής ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ, που του κληροδότησε όταν φάνηκε να μισοανοίγει ένα ιστορικό παράθυρο στο μέλλον ο Αλέκος Αλαβάνος, μέχρι και την ιστορική τους μεταλλαγή. Μια ολόκληρη ιστορική εποχή δεν έκλεισε ωστόσο με την προχθεσινή του παραίτηση, αλλά μερικές μέρες πριν: Με την ήττα μέσα στην ελληνική κοινωνία και των δύο πλευρών, που εκείνον τον Ιούλιο εξέφρασαν από κοινού το δεύτερο ιστορικό ΟΧΙ για να διαχωριστούν στη συνέχεια, όταν μ’  ευθύνη της μιας το ΟΧΙ έγινε ΝΑΙ.

 

Σύμφωνα με μία ερμηνεία του κβαντομηχανικού παράδοξου της «γάτας του Σρέντιγκερ», κάθε γεγονός αποτελεί βρόχο διακλάδωσης:  Πριν καν ανοιχτεί το κουτί, η γάτα είναι ταυτόχρονα ζωντανή και νεκρή, αλλά τόσο η «ζωντανή» όσο και η «νεκρή» γάτα βρίσκονται σε παράλληλα σύμπαντα, εξίσου πραγματικά, που ωστόσο δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. 

 

Όπως και με τη γάτα στο κουτί, ο βασικό ερώτημα σήμερα δεν είναι τι θ’  απογίνει ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ μετά τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά η Αριστερά στο σύνολο της, η ελληνική κοινωνία και το χειραφετητικό όνειρο της ανθρωπότητας. ‘Εχει η Αριστερά τη δύναμη του μυθικού πουλιού, του Φοίνικα (που 50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου η κακοποιημένη εκδοχή του ως «εθνόσημου» επιστρέφει φορώντας περικεφαλαία), ν’  αναγεννάται συνεχώς μέσα απ’ τις στάχτες της; Και μέχρι πότε; Γιατί όντως, σε οποιοδήποτε παράλληλο σύμπαν, είτε η Αριστερά θα είναι κοινωνικά χρήσιμη ή δεν θα υπάρχει καθόλου.