ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΡΟΥΣΩ & ΒΑΓΚΝΕΡ, ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΚΕ & ΕΚΠΑ, ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ & ΦΙΛΟΙ, ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ & ΟΥΤΟΠΙΑ, ΟΙ ΝΕΟΙ & Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ
της Νάντιας Βαλαβάνη
Δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο του αφιερώματος της Εφ Συν στον Γιώργο Μανιάτη τη Δευτέρα, 06.11.2023
Ο Γιώργος Μανιάτης, σύντροφος και φίλος, ήταν ένα σπάνιο είδος ανθρώπου: Οραματιστής «καθολικός» διανοούμενος αναγεννησιακού τύπου, ερευνητής και συγγραφέας σημαντικών βιβλίων, άνθρωπος μ’ εξαιρετικά φλεγματικό χιούμορ, λάτρης κάθε μορφής τέχνης και «κολλημένος» με την κλασική μουσική (οι «κακιές γλώσσες» λένε ότι άκουγε κατ’ ιδίαν κομμάτια της συμμετέχοντας ως μαέστρος), «φανταστικά» δημιουργικός ως δάσκαλος στο Λύκειο και στο ΕΚΠΑ. «Τρωγλοδύτης» ως προς τις νέες τεχνολογίες, είμαι σίγουρη ότι υπολόγιζε ότι εφόσον ο Μαρξ έγραψε το «Κεφάλαιο» με φτερό χήνας και μελάνι, στον 21ο αιώνα επίσης μπορούν να παραχθούν χειρόγραφα αριστουργήματα θεωρητικής σκέψης – ας είναι καλά η Λία, 50 χρόνια η μούσα του, που τα πληκτρολογούσε για διορθώσεις.
Από τα νιάτα του είχε θέσει σταθερά τον εαυτό του στη διάθεση μιας αποστολής, που η όποια αναφορά της σήμερα αντιμετωπίζεται ως «παλιομοδίτικη»: στην υπηρεσία της εργατικής τάξης. Τον Γιώργο τον πρωτογνώρισα τέλος δεκαετίας του ’70, όταν αναλαμβάνοντας την ιδεολογική δουλειά της ΚΝΕ προστέθηκα σε μια πεντάδα εξαιρετικά ιδιαίτερων και, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, χαρισματικών ανθρώπων, που αποτελούσαν τους υπεύθυνους των «ιδεολογικών τμημάτων» της ΚΕ του ΚΚΕ: Του Νίκου Κ., υπεύθυνου της Ιδεολογικής Επιτροπής, του Γιώργου Μανιάτη, διευθυντή του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών, του Νίκου Π., διευθυντή του περιοδικού «Επιστημονική Σκέψη», του Δήμου Τσ., τελικά διευθυντή της ΚΟΜΕΠ και του Σπύρου Μ. (ποτέ υπεύθυνος, αλλά ο πραγματικός παραγωγός οικονομικής σκέψης). Πλαισιώνονταν από δεκάδες μέλη των τμημάτων, όλοι εξαιρετικοί άνθρωποι – όταν κάναμε αυτομόρφωση με έργα των «κλασικών», ξεπερνούσαμε τους 50. Αν ο Νίκος Π. εδώ πρωτοέκανε εισήγηση για τον «νεοσυντηρητισμό», ακόμα και ως όρος άγνωστος στην τότε Αριστερά, από τον Γιώργο πρωτάκουσα για τη θεωρία Ηθικής και Πολιτικής, μια σχέση που μέχρι τότε αφελώς συσχέτιζα με τον χαρακτήρα κάθε αγωνιστή... Είναι γνωστό ότι το 1989 λόγω συγκυβέρνησης ΝΔ-ΚΚΕ (Ενιαίου Συνασπισμού) αποχώρησε η συντριπτική πλειοψηφία της ΚΝΕ, ελάχιστοι όμως θυμούνται ότι αποχώρησε επίσης καθολικά ο ιδεολογικός μηχανισμός του ΚΚΕ. ‘Οσα μέλη του ήμασταν επίσης μέλη της ΚΕ, καθαιρεθήκαμε επειδή «θέσαμε εαυτόν εκτός κόμματος». Εξαίρεση ο Γιώργος, με τη βαθιά ευγένεια του: Έστειλε γράμμα παραίτησης στην ΚΕ, που έγινε αποδεκτό.
Τον Φλεβάρη 1990, στην Α’ Συνδιάσκεψη του ΝΑΡ, ο Γιώργος, ο Δήμος κι εγώ αφού μιλήσαμε, αποχωρήσαμε από την οργάνωση που μήνες πριν είχαμε συνιδρύσει. Ο Γιώργος, ωστόσο, πολιτικά έμεινε πάντα δίπλα στο ΝΑΡ και, αργότερα, στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Συνεχίσαμε να συνεργαζόμαστε οι τρεις στο πλαίσιο των θεωρητικών περιοδικών του Ευτύχη Μπιτσάκη «Διαλεκτική» και, αργότερα, «Ουτοπία».
Και τα δυο παιδιά μου αντιμετώπιζαν τον Γιώργο ως ένοπλο ήρωα: Όχι με φωτόσπαθο, αλλά με τις μαγικές εξιστορήσεις του και, προπαντός, με την ανεξάντλητη ικανότητα ν’ ακούει. Φαινόταν φυσικό να τ’ αγαπάει, όπως κι εγώ τον (ακόμα τότε) «Γιαννάκη». Δεκαετίες μέχρι κι αυτόν τον Γενάρη μου τηλεφωνούσε «χρόνια πολλά» για τον – ονοματοδοσμένο – «Αντωνάκη»... Γεύση για τη σχέση με τους φοιτητές του πήρα το 2001, όταν με κάλεσε να μιλήσω στο Τμήμα ΜΜΕ του ΕΚΠΑ για τον Μπρεχτ στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης: Κρέμονταν σαν τσαμπιά ζητώντας το λόγο...
Παρά τις ανανεούμενες αλληλοϋποσχέσεις μας, είχαμε χρόνια να συναντηθούμε. Κι όμως, θα μου λείψει αφάνταστα. Και στην ελληνική ριζοσπαστική Αριστερά και στη θεωρητική σκέψη, επίσης.
Ολόκληρο το αφιέρωμα:
https://www.efsyn.gr/stiles/
Reviewed by Νάντια Βαλαβάνη
on
6:37:00 μ.μ.
Rating:
